Πόσο επηρεάζει ο πατέρας την ψυχική ανάπτυξη του παιδιού;

Συνήθως ο πατέρας είναι αυτός ο οποίος εδραιώνει στην ψυχή του παιδιού το συναίσθημα της ασφάλειας.

Θεωρείται ο προστάτης και ο υπερασπιστής της οικογένειας. Για πολύ καιρό οι θεωρητικοί της ψυχολογίας αγνόησαν το ρόλο του πατέρα στην οικογένεια και ειδικά στην ανάπτυξη του παιδιού. Ίσως γιατί πίστευαν ότι η επίδραση του έχει μικρότερη σημασία από εκείνη της μητέρας.

Σήμερα η επιστήμη της ψυχολογίας έγκυρα μας λέει ότι η αλληλεπίδραση πατέρα-παιδιού είναι πολύ σημαντική και επηρεάζει θετικά ή αρνητικά την προσωπικότητα του παιδιού.

Αρχικά, όλοι ως βρέφη βιώνουμε μια ενότητα με τη μητέρα, η οποία ικανοποιεί τις ανάγκες μας πρόθυμα και με ευαισθησία. Η μητέρα στους πρώτους αυτούς μήνες είναι σημαντικός παράγοντας διαμόρφωσης της προσωπικότητας του ανθρώπου. Ο πατέρας πρέπει να αποδεχτεί αυτή τη σχέση και αργότερα με την παρουσία του στο πλάι της γυναίκας του, να ξεκινήσουν οι προσπάθειες ανεξαρτητοποίησης του βρέφους από τη σχέση προσκόλλησης με τη μητέρα, προκειμένου η σχέση αυτή να μην λάβει παθολογικά χαρακτηριστικά και να μην γίνει η αιτία ψυχολογικών προβλημάτων στη μετέπειτα ενήλικη ζωή.

Η πατρότητα είναι το ίδιο ευχάριστη και απαραίτητη στο παιδί με τη μητρότητα. Το ίδιο το παιδί αισθάνεται ιδιαίτερη ικανοποίηση όταν δέχεται τις φροντίδες του πατέρα του, ενώ ταυτόχρονα πολλοί πατέρες χαρακτηρίζουν τη συγκίνηση που λαμβάνουν από τις αντιδράσεις των παιδιών τους, σαν ένα από τα πιο μεγάλα πλεονεκτήματα του να είναι κανείς πατέρας.

Ο πατέρας που συμπεριφέρεται απέναντι στο παιδί του με στοργή και φροντίδα συμβάλλει σημαντικά στην ευτυχία και την ψυχική ισορροπία του παιδιού του. Μεταξύ άλλων, η σεξουαλική ταυτότητα του παιδιού εξαρτάται σε ένα μεγάλο βαθμό από τη στάση του πατέρα. Όταν ο πατέρας απουσιάζει, παρατηρείται έλλειψη ανδρικού προτύπου και το παιδί καλείται να ανακαλύψει από μόνο του την έννοια της ανδρικής του ταυτότητας. Αυτό έχει ως συνέπεια τα αγόρια να γίνονται ευάλωτα στη μίμηση αρνητικών στερεοτυπικών ανδρικών συμπεριφορών, όπως αυτές διαμορφώνονται στα πλαίσια της εκάστοτε κοινωνίας (σκληρές, επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές) και οι οποίες θα στέκονται εμπόδιο στη μελλοντική σχέση τους με το άλλο φύλο.

Η μικρή συμμετοχή ενός πατέρα στη ζωή του παιδιού του, και η οποία χαρακτηρίζεται από αποδοκιμασίες, επιπλήξεις και σωματικές τιμωρίες, δημιουργεί αισθήματα ματαίωσης και απέχθειας του παιδιού προς τον πατέρα.

Η υιοθέτηση εκ μέρους του πατέρα μιας τέτοιας άσχημης και ανώριμης συμπεριφοράς, δημιουργεί αυξημένες πιθανότητες είτε για παραβατική, βίαιη αντίδραση από μέρους του παιδιού είτε για ολοκληρωτική υποταγή του στις απαιτήσεις των γονιών τους. Αμφότερες οι καταστάσεις αυτές έχουν καταστροφικές συνέπειες στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας του παιδιού.

Εκτός όμως από την ποσότητα του χρόνου που αφιερώνει ο πατέρας στην ανατροφή του παιδιού του, εξίσου σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η ποιότητα της σχέσης πατέρα-παιδιού. Η επιρροή του πατέρα πάνω στο παιδί θα ήταν πιο μεγάλη, αν ακόμα και τις λίγες ώρες που περνούν μαζί, τις διέθετε για να γνωρίσουν καλύτερα ο ένας τον άλλο. 

Ο πατέρας πρέπει να είναι ο πρώτος και καλύτερος φίλος του παιδιού από τον πρώτο χρόνο της ηλικίας του. Για να γίνει αυτό δεν πρέπει το παιδί να τον φοβάται, αλλά να τον σέβεται και να τον αγαπά.

Από τη μεριά της η μητέρα πρέπει να διάκειται θετικά για τις σχέσεις του παιδιού της με τον πατέρα, να τις βοηθά και όχι να γίνεται εμπόδιο σε αυτές. Γύρω στα πέντε το παιδί δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για τον πατέρα του. Είναι μια φυσιολογική εκδήλωση που πρέπει να ενισχυθεί και από τους δύο γονείς και όχι να τη βλέπει η μητέρα σαν ταπείνωση ή παραμερισμό της. 

Ο γιος διδάσκεται πώς να γίνει πατέρας από τον ίδιο του τον πατέρα, παρατηρεί τις σχέσεις του πατέρα του με τα άλλα αδέρφια του και παρακολουθεί προσεκτικά τον τρόπο που αντιδρά ο πατέρας απέναντι στον ίδιο. Το κορίτσι μαθαίνει πώς είναι ο άνδρας και πώς συμπεριφέρεται ο πατέρας. 

Οι σχέσεις του πατέρα με τη μητέρα προσφέρουν στα παιδιά την ευκαιρία να παρατηρούν όλες τις πλευρές της συμπεριφοράς τους σαν συζύγων. Ειδικά για το αγόρι ο πατέρας αποτελεί το πρότυπο που σαν μικρός το μιμείται και σαν μεγάλος θέλει να ταυτιστεί μαζί του.

Είναι φανερό πως κανείς από τους δύο γονείς δεν μπορεί να αναπληρώσει τα καθήκοντα του άλλου. Το περιεχόμενο του ρόλου τους είναι ξεχωριστό, σημαντικό και απαραίτητο για την ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού.

Πηγή : madata.gr