Γιατί είναι τόσο δύσκολες οι σχέσεις;

Δεν υπάρχει ίσως τίποτα πιο δύσκολο στον κόσμο από το να κάνεις μια υγιή σχέση. Όλοι ερχόμαστε σε μια σχέση θέλοντας να είναι τα πράγματα εύκολα. Θέλουμε τα πράγματα να ρέουν. Τι πάει στραβά στην πορεία;

Ένα βασικό θέμα είναι ότι ξεχνάμε το γεγονός, πως κι εμείς είμαστε δύσκολοι άνθρωποι. Όχι μόνο οι άλλοι. Κάνουμε και εμείς τη ζωή τους ανυπόφορη ανά στιγμές, όπως κι εκείνοι τη δική μας.

Σε μια σχέση, δυο άνθρωποι, με τις ιστορίες τους, με τα οδυνηρά βιώματά τους, με τις ανασφάλειές τους και με τις δύσκολες εμπειρίες από προηγούμενες σχέσεις, καλούνται να καταφέρουν να βρεθούν μαζί και να φροντίσουν ο ένας τον άλλον. Να προστατέψουν ο ένας τον άλλον. Καλούνται να περιθάλψουν αλλά και να εμπνεύσουν ο ένας τον άλλον. Σε αυτή την απαιτητική προσπάθειά, όμως, ίσως να μην τους βοηθάει και τόσο η νευροφυσιολογία τους.

Οι δομές του εγκεφάλου μας

Οι εξωτερικές δομές του φλοιού του εγκεφάλου μας, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί στα πιο πρόσφατα στάδια της ανθρώπινης εξέλιξης, είναι υπεύθυνες μεταξύ άλλων για την κριτική σκέψη και για την εκμάθηση νέων δεξιοτήτων. Είναι δομές πολύ χρήσιμες, όμως ταυτόχρονα απαιτούν μεγάλη ποσότητα ενέργειας για να λειτουργήσουν και είναι πολύ αργές. Ας τις ονομάσουμε ο «σκεπτόμενος» εγκέφαλός μας.

Οι πιο βαθιές δομές του εγκεφάλου μας είναι δομές, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την αυτοματοποίηση των λειτουργιών που τελούμε σε καθημερινή βάση. Είναι δομές, οι οποίες δε χρειάζονται πολλή ενέργεια και αντιδρούν πολύ γρήγορα στα εξωτερικά ερεθίσματα. Ας ονομάσουμε αυτές τις δομές ως ο «πρωτόγονος» εγκέφαλός μας.

Όταν μαθαίνουμε μια νέα δεξιότητα, π.χ. να οδηγούμε, ο σκεπτόμενος και ο πρωτόγονος συνεργάζονται ώστε να καταφέρουμε να αλλάξουμε ταχύτητα, να μην πατάμε γκάζι και φρένο ταυτόχρονα. Προσέχουμε τους καθρέπτες, σφίγγουμε το τιμόνι, βάζουμε όπισθεν με ευλάβεια. Όταν μετά από λίγο εξοικειωθούμε με την οδήγηση, αναλαμβάνει ο πρωτόγονος εγκέφαλος και έτσι δε χρειάζεται πλέον να σκεφτόμαστε τι κάνουμε.

Λειτουργούμε αυτόματα. Οδηγούμε χαλαροί. Ταυτόχρονα, στέλνουμε μηνύματα με το κινητό μας (δυστυχώς!), συζητάμε και φλερτάρουμε. Αυτή η αυτοματοποίηση είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου μας. Διαφορετικά, αν συνεχώς δίναμε μεγάλη προσοχή στο κάθε πράγμα, θα τον καίγαμε κυριολεκτικά!

Αυτοματοποίηση και σχέσεις

Το ίδιο πράγμα γίνεται και στις σχέσεις. Όταν συναντάμε έναν άνθρωπο, αρχικά θέλουμε να μάθουμε τα πάντα γι αυτόν. Τον προσέχουμε, του δίνουμε σημασία, τον ακούμε, είναι πολύ σημαντικός για εμάς. Θέλουμε να τον γευτούμε, να τον ακουμπήσουμε, να τον μυρίσουμε. Το νευρικό μας σύστημα τον μαθαίνει και επιθυμούμε να ξοδεύουμε πολλή από την ενέργειά μας γι αυτόν.

Όταν όμως περάσει λίγος καιρός τότε είναι αναπόφευκτο το να τον αυτοματοποιήσουμε. Όπως κάνουμε με την οδήγηση. Όπως κάνουμε με τα πάντα. Αρχίζουμε και διαβάζουμε τις σκέψεις, τις προθέσεις, τα συναισθήματα του συντρόφου μας μέσα από το φακό της μνήμης μας. Η μνήμη μας, όμως, όπως και οι περισσότερες αισθήσεις μας, είναι πολύ εύκολο να σφάλλει.

Σε εκείνη τη φάση και όταν θα αρχίσουν να υπάρχουν διαφωνίες, ο πρωτόγονος εγκέφαλος αναλαμβάνει δράση και έτσι απαντάμε άμεσα μέσα στον καβγά. Δε σκεφτόμαστε τι λέμε καθώς ο σκεπτόμενος εγκέφαλος μας είναι ανενεργός. Ο πρωτόγονος μας λέει: «Έχω δίκιο, ρε παιδί μου και αυτή η χαζομάρα μοιάζει να υποστηρίζει το επιχείρημά μου. Θα την ξεστομίσω!»

Έτσι, θα πούμε πράγματα που δεν εννοούμε γιατί μας νοιάζει μόνο να έχουμε δίκιο τη στιγμή του καβγά. Θα πούμε ό,τι μας κατέβει και θα το πούμε και με μεγάλη αυτοπεποίθηση. Ο σκεπτόμενος εγκέφαλος (η λογική μας, η κριτική μας ικανότητα) είναι ανενεργός πάνω στην ένταση της στιγμής, ξαναλέω. Δεν ξέρει καν πώς φτάσαμε στο σημείο αυτό…

Όλοι μας το κάνουμε αυτό. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί εδώ. Όλοι είμαστε το ίδιο. Οι αισθήσεις όλων μας, η μνήμη όλων μας μπορούν να μας διαψεύσουν και το κάνουν και πολύ συχνά.

Δοκιμάστε το στο σπίτι

Την επόμενη φορά που θα διαφωνήσετε έντονα με το σύντροφό σας, δοκιμάστε την εξής απλή μέθοδο. Αλλάξτε θέση. Προσπαθήστε να κοιτάζετε ο ένας τον άλλον. Μη ρίχνετε το βλέμμα σας αλλού. Μην γυρίζετε το κεφάλι.

Είμαστε οπτικά ζώα και χρειαζόμαστε τα μάτια μας για να κανονικοποιήσουμε το νευρικό σύστημα του απέναντί μας. Για να το ηρεμήσουμε. Γι αυτό, πολλοί άνθρωποι μαλώνουν έντονα στο αυτοκίνητο. Η πλαϊνή ματιά ερμηνεύεται ασυνείδητα ως απειλητική χειρονομία. Μην μαλώνετε στο αυτοκίνητο. Μη μαλώνετε μέσω email, μέσω τηλεφώνου ή μέσω μηνυμάτων. Κοιτάξτε ο ένας τον άλλον στα μάτια και θα διαπιστώσετε πόσο δύσκολο θα είναι να μαλώσετε.

Συμπέρασμα

Οι σχέσεις είναι δύσκολες και το να μένεις σε μια αφοσιωμένη σχέση είναι μια μεγάλη πρόκληση. Αλλάξτε θέση και θα αλλάξει και η ποιότητα της σχέσης σας. Δεν είσαι σε μια σχέση για να γίνεται το δικό σου. Είσαι σε μια σχέση για να γίνεται το δικό σας. Είμαστε σε μια σχέση για να προσέχουμε ο ένας τον άλλον. Γιατί αν δεν το κάνουμε εμείς, ποιός θα το κάνει;

Γράφει ο Δημήτρης Φλαμούρης

Πηγή : enallaktikidrasi.com