Γολγοθάς στον Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης Ανω Λιοσίων (ΕΜΑΚ)

Πέντε φορές κατέβηκαν οι διακόπτες λειτουργίας του Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης στα Ανω Λιόσια (ΕΜΑΚ), στη δεκαετή του «ζωή». Παλινωδίες, μικροσυμφέροντα, ανακολουθίες, ευρωπαϊκές απειλές για ανάκληση της κοινοτικής χρηματοδότησης και κακοδιαχείριση ήταν οι αιτίες που ανέβαλλαν συνεχώς την ολοκληρωμένη λειτουργία του μεγαλύτερου εργοστασίου μηχανικής ανακύκλωσης της χώρας. Πριν από λίγες ημέρες, ο υπουργός Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης κ. Πρ. Παυλόπουλος το εγκαινίασε λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «η προσπάθεια ξεκίνησε το 1997, αλλά ατυχώς, λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης και αδιαφανών διαδικασιών, καρκινοβάτησε επί επτά ολόκληρα χρόνια, για να φτάσει σε αίσιο πέρας».

Πράγματι, τον Αύγουστο του 1997, υπογράφεται η σύμβαση για την κατασκευή του ΕΜΑΚ, ύψους 11 δισ. δρχ. (33,5 εκατ. ευρώ) με προθεσμία περάτωσης εντός 680 ημερών (δύο χρόνια και ένας μήνας). Στη συνέχεια το έργο παίρνει... πανωπροίκια ύψους 4,1 δισ. δρχ. (14 εκατ. ευρώ) που δεν εξασφαλίζονται από κοινοτικούς πόρους αλλά από τον εθνικό κορβανά. Αλλάζει όμως και η προθεσμία παράδοσης που, αντί για το τέλος (περίπου) του 1999, ορίζεται τον Δεκέμβριο του 2001.

Το έργο, βεβαίως, δεν είναι έτοιμο εντός των συμφωνημένων προθεσμιών. Οι εργασίες ανέγερσης ολοκληρώνονται τον Ιούνιο του 2002 και εκδίδεται η προβλεπόμενη από τη σύμβαση Βεβαίωση Περαίωσης Εργου. Το εργοστάσιο όμως, αν και έτοιμο, δεν λειτουργεί γιατί η ΔΕΗ δεν το ηλεκτροδοτεί. Το ρεύμα έρχεται έπειτα από πέντε μήνες. Τον Δεκέμβριο του 2002 αρχίζει η δοκιμαστική λειτουργία του. Τρεις μήνες αργότερα οι διακόπτες κατεβαίνουν. Η ευρεία κατολίσθηση του απορριμματικού αναγλύφου του όμορου προς το εργοστάσιο ΧΥΤΑ έχει ως αποτέλεσμα να μπει στο γήπεδο του εργοστασίου μεγάλος όγκος απορριμμάτων και να καταπλακώσει ολόκληρες μονάδες του έργου, καθώς και τον υποσταθμό της ΔΕΗ. Ως αιτία της κατολίσθησης θεωρείται η «λυματολάσπη». Παρά το γεγονός ότι ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Κ. Λαλιώτης είχε υπογράψει συμφωνία να φτάνει αποξηραμένη στον ΧΥΤΑ, εν τούτοις η λυματολάσπη έφτανε σε υδαρή μορφή (85% υγρασία) με αποτέλεσμα να διολισθήσει η μεγάλη ποσότητα απορριμμάτων με τα γνωστά αποτελέσματα.

Πέντε μήνες χρειάστηκαν για να εγκριθούν κονδύλια για τις εργασίες απομάκρυνσης των απορριμμάτων. Τον Ιούλιο του 2003 εγκρίνονται τα ποσά και χρειάζονται άλλοι τρεις μήνες για να απομακρυνθούν τα απορρίμματα και να επαναηλεκτροδοτηθεί το έργο. Ετσι, στις 22 Ιανουαρίου του 2004, για τρίτη φορά ο ανάδοχος ανεβάζει τους διακόπτες.

Τρεις μήνες μετά (τον Μάρτιο του 2004) διακόπτονται και πάλι οι εργασίες δοκιμών γιατί δεν εγκρίνονται οι δαπάνες του έργου από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ούτε τα χρήματα που δόθηκαν για την αποκατάσταση των ζημιών της κατολίσθησης, οπότε και πάλι διακόπτονται οι εργασίες.

Τον Ιούνιο του 2004, αρχίζει και πάλι η δοκιμαστική λειτουργία (ανακυκλώνονται κατά μέσον όρο 800 τόνοι την ημέρα), αλλά καθώς και πάλι ο ΕΣΔΚΝΑ δεν πληρώνει (αφού δεν παίρνει χρήματα από την Περιφέρεια) τον εργολάβο. Εκείνος διακόπτει τον Φεβρουάριο του 2005 τη λειτουργία λόγω υπερημερίας του κυρίου του έργου ως προς τις υποχρεώσεις του για πληρωμές λογαριασμών. Να σημειωθεί ότι όλο αυτό το χρονικό διάστημα οι αρμόδιοι της Ε.Ε. που έρχονται να ελέγξουν την εξέλιξη των εργασιών του ΕΜΑΚ αρνούνται να το παραλάβουν γιατί το έργο δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του.

Για πέμπτη και τελευταία (ευτυχώς) φορά οι εργασίες ξεκινούν τον Ιούνιο του 2005, οπότε και συνεχίζονται χωρίς απρόοπτα μέχρι σήμερα διότι:

1) Λαμβάνεται πολιτική απόφαση να πληρωθούν όλα τα δεδουλευμένα.

2) Γίνεται η πιστοποίηση του εργοστασίου.

3) Προσκομίζονται στην Κομισιόν όλες οι συμβάσεις που υπογράφονται με εταιρείες για την ανάκτηση του τελικού προϊόντος (αυτού δηλαδή που παράγεται από τη διαδικασία της μηχανικής ανακύκλωσης).

«Η Πολιτεία έβαλε το χέρι βαθιά στην τσέπη», λέει ο νέος πρόεδρος του ΕΣΔΚΝΑ κ. Νίκος Χιωτάκης, δήμαρχος Κηφησιάς «προκειμένου να πληρωθούν παλιές κατασκευαστικές και λειτουργικές εργασίες που έμεναν απλήρωτες».

Στη συνέχεια, λέει στην «Κ» ο μηχανικός περιβάλλοντος κ. Γ. Λώλος, «ολοκληρώνεται και η κρίσιμη φάση της πιστοποίησης του εργοστασίου που λύνει οριστικά τη διαμάχη μεταξύ του ΕΣΔΚΝΑ και του εργολάβου για το αν το τελικό προϊόν της ανακύκλωσης ανταποκρίνεται στις απαιτούμενες από την αρχική σύμβαση προδιαγραφές», συνεχίζει ο ίδιος. «Την τελική Εκθεση Αξιολόγησης υπογράφουν (κατόπιν ειδικής μελέτης που πραγματοποιούν από κοινού) το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πολυτεχνείο Δρέσδης και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Και οι τρεις φορείς προσυπογράφουν ότι το τελικό προϊόν της ανακύκλωσης ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του εργοστασίου και η Εκθεση αποστέλλεται στις Βρυξέλλες για να ξεκινήσουν οι διαδικασίες παραλαβής του εργοστασίου. Παράλληλα, όμως, πρέπει να ξεπεραστεί και ένας ακόμη μεγάλος σκόπελος. Είναι εκείνος που αφορά στην απαίτηση (προϋπόθεση και για την τελική παραλαβή του έργου από την Ευρωπαϊκή Ενωση) της προσκόμισης των συμβάσεων που αποδεικνύουν ότι το τελικό προϊόν ανακτάται, δηλαδή αγοράζεται και ανακυκλώνεται».

Ετσι, ο ΕΣΔΚΝΑ, έπειτα από μελέτη και έρευνα αγοράς, υπογράφει σύμβαση με την τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ, για την καύση RDF (μείγμα χαρτιού και πλαστικού με μεγάλη θερμική απόδοση). Παράλληλα, βρίσκει αγορά για το κομπόστ. Κατασκευαστικές εταιρείες το ζητούν για την αποκατάσταση χώρων.

Αφού ρυθμίζονται αυτά, αλλά και θέματα που αφορούν τη διάθεση της λυματολάσπης, τη διάθεση κλαδιών-χόρτων και την απόφαση του ΕΣΔΚΝΑ (μετά από πολλές παλινδρομήσεις) να προσλάβει το 1/4 του προσωπικού και το υπόλοιπο να το διαθέσει ο ανάδοχος, το εργοστάσιο αρχίζει να λειτουργεί σε πλήρη μορφή και να δέχεται περίπου 1.200 τόνους απορριμμάτων την ημέρα έχοντας ήδη κοστίσει στην πολιτεία 87.804.000 ευρώ! (από τα 33.459.000 της αρχικής σύμβασης). «Στόχος μας είναι να φτάσουμε τους 1.600 τόνους την ημέρα», λέει ο κ. Χιωτάκης. Αυτό θα γίνει όταν «θα εξασφαλίσουμε χρήματα για να πληρωθεί τρίτη βάρδια εργασίας. Και είμαι σίγουρος ότι αυτά τα χρήματα θα βρεθούν».