Γλωσσικός περίπατος στους ήχους και τις μελωδίες της μαγευτικής μας φύσης! [music video]

Επιμέλεια: Αλέξανδρος Ν. Κατσαράς Φιλόλογος 
Η δύσκολη καθημερινότητά μας στην πόλη είναι γεμάτη από ήχους. Φωνές, πληκτρολόγια, τηλέφωνα, κορναρίσματα συμβάλλουν στην διατάραξη της ψυχικής μας ηρεμίας.

Το αντίθετο συμβαίνει σε ένα φυσικό τοπίο ,σε ένα δάσος, σε μία παραλία ακόμα και σε μια μικρή φάρμα ή ένα χωραφάκι.

Οι φυσικοί ήχοι μας χαλαρώνουν, μας ξεκουράζουν, μας ηρεμούν. Και μάλιστα αυτοί οι ήχοι είναι τόσοι πολλοί και διαφορετικοί που οι γλωσσοπλάστες μας «αναγκάστηκαν» να δημιουργήσουν διαφορετική λέξη για να δηλώσουν επακριβώς τον κάθε ήχο (ειδικά των ήχο των ζώων και των πτηνών). 

Μερικοί από αυτούς είναι οι εξής:

Κικκαβισμός: η φωνή της κουκουβάγιας. Ο μπούφος, που αποτελεί είδος κουκουβάγιας βύζει και από τη φωνή του πήρε την επίσημη του ονομασία βύας.

Άσμα: το τραγούδι του αηδονιού. Εκτός από το αηδόνι κανένα άλλο πουλί δεν θεωρείται ότι άδει(εκεί άλλωστε οφείλει και το όνομα του), εκτός από τον κύκνο κατά τις τελευταίες στιγμές της ζωή του . Σ’ αυτό το γεγονός οφείλεται και η έκφραση κύκνειο άσμα. Το αηδόνι θεωρείται μετενσάρκωση της Πρόκνης ,της κόρης του βασιλιά των Αθηνών Πανδίονα του Α’ η οποία έσφαξε τον γιο της και οι θεοί την τιμώρησαν μεταμορφώνοντας την σε αηδόνι.

Κλαγγή: ως κλαγγή ονομάζουμε σήμερα τον θόρυβο των όπλων. Έτσι όμως ονομάζεται και η φωνή πτηνών όπως του αετού και της χήνας (κατ’ άλλους πλαταγισμός). Στην ιστορία της Ρώμης έχουν μείνει οι χήνες του ναού της Ήρας οι οποίες, όταν οι Γαλάτες επιτέθηκαν εναντίον της αιφνιδιαστικά μια νύχτα, το 400 περίπου π.Χ, κι ενώ οι φρουροί της πόλης κοιμόντουσαν, με τα τσιρίγματα τους (κλαγγές) ξύπνησαν τους στρατιώτες που κατόρθωσαν έτσι να αποκρούσουν τους εχθρούς.

Χρεμετισμός ή χλιμίντρισμα: Ο ήχος του αλόγου. Το ποδοβολητό του με μέτρια ταχύτητα λέγεται ροϊσμός και καλπασμός όταν η ταχύτητα του αυξάνει. Όταν το άλογο σηκώνει το λαιμό του και βγάζει ήχο από τα ρουθούνια του τότε φριμάσσει (φριμαγμός ή φρυαγμός= υπερηφάνεια). Ίσως από αυτή την έπαρση του φριμαγμού, το άλογο να θεωρείται περήφανο ζώο.

Βληχή και βέλασμα: η φωνή του προβάτου και της κατσίκας. Για κάποιους από τη λέξη βληχή (<βαλαχή )προέρχονται οι λέξεις βλάχος και φελάχος που δηλώνουν το βοσκό. 

Ορυμαγδός: είναι ο ήχος που προκαλούν τα νερά όταν κυλούν με ορμή από τον βουνό, ως χείμαρροι.

Κελάρυσμα (όπως και μορμυρισμός): από το ρήμα κελαρύζω για το νερό που τρέχει ήρεμα ή αναβλύζει .

Ρόθος: είναι ο ήχος των κυμάτων καθώς πλήττονται από το κουπί , ρόχθος είναι ο ήχος για τα κύματα που βρίσκονται σε αναταραχή, σε φουρτούνα και παφλασμός για τον ήχο που δημιουργούν όταν «σπάνε» στην ξηρά.

Θρόϊσμα: από το αρχαίο θρούς είναι ασθενικός ήχος που παράγεται από φύλλα ενός δέντρου όταν τα κινεί ο αέρας. Ολολυγή και κόασμα : ο ήχος των βατράχων 

Κοκκυσμός: η φωνή του κούκου

Κρωγμός: Η φωνή του κόρακα και της κουρούνας .

Λυκιθμός (ή ουρλιαχτό): η κραυγή του λύκου ο οποίος αρουλίζει ή ουρλιάζει

Γαύγισμα ή υλακτή: ο ήχος του σκύλου. Όταν το γαύγισμα του σκύλου προσομοιάζει με κλάψιμο ονομάζεται ρύζος, ενώ οι φωνές που βγάζουν τα κουταβάκια κνυζηθμός.

Σιγμός: ο θόρυβος που κάνει κατά το αργό της βάδισμα η χελώνα.

Συριγμός: ο θόρυβος του φιδιού καθώς προχωρά. 

Παπασμός: η γνωστή κραυγή της πάπιας.

Ογκηθμός: το γκάρισμα του γαϊδάρου.

Βρυχηθμός ή βριμαγμός: η κραυγή του λιονταριού.

Μωκασμός: η κραυγή της καμήλας. Η λέξη μωκασμός σημαίνει και χλευασμός και αυτό ίσως να οφείλεται στην όψη της καμήλας που έχει ύφος σαν να σε κοροϊδεύει.

Κακάρισμα ή κακάνισμα: η φωνή της κότας. Ιδιαίτερα κατά την περίοδο που η κότα γίνεται κλώσσα, κλώζει και η φωνή της λέγεται κλωγμός.

Μυκηθμός ή μουγκάνισμα: ο ήχος του βοδιού και της αγελάδας.

Λάλημα: η φωνή του κόκορα. Το κράξιμο του κόκορα χαρακτηρίζεται και ως κήρυγμα, αφού κηρύσσει, δηλαδή αναγγέλλει τον ερχομό της αυγής.

Bιρβίρισμα ή βομβισμός: o ήχος του περιστεριού

Τρισμός: ο ήχος του γρύλλου . Εξαιτίας του ήχου αυτού ονομάστηκε ο γρύλος και τριζόνι ( αυτό που τρίζει).

Ζιζίνισμα ή τετέρισμα: ο ήχος που βγάζουν τα τζιτζίκια. Σε αυτό το μονότονο «ζιζιζι» οφείλουν και την ονομασία τους καθώς το αρχικό τους όνομα ήταν τέττιγες (ο τέττιξ)

Ψιττακισμός: η φωνή του παπαγάλου που αλλιώς ονομάζεται και ψιττακός .Η λέξη παράγεται από το ρήμα ψιττακίζω που σημαίνει επαναλαμβάνω μηχανικά (τα λεγόμενα των άλλων)

Σπιζιθμός: ο ήχος που βγάζουν πουλιά όπως ο σπίνος, το σπουργίτι, το καναρίνι κτλ

Βόμβος: ο ήχος της μέλισσας και της σφήκας.

Γρύλισμα ή γογγρυσμός ή γρύλλη: η φωνή του χοίρου. Η φωνή που βγάζουν τα μικρά γουρουνάκια λέγεται κοϊσμός.

Τιτίβισμα ή ψαλμός: ο ήχος που βγάζουν τα χελιδόνια .

Ομαγμός: η κραυγή της αρκούδας.

Ρύζος: η φωνή που βγάζει κατά το πέταγμα του το γεράκι (ρύζει).

Κακαβισμός: η φωνής της πέρδικας.

Κράγος: η φωνή του γλάρου

* Xristin-aki.-*

Πηγή : rodiaki.gr