Όλη η αλήθεια για το πρωτογενές πλεόνασμα!

Η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος καθώς και το αναμενόμενο μέγεθος του είναι ίσως το πιο πολυσυζητημένα θέματα στις σημερινές οικονομικές συζητήσεις.

Και αυτό γιατί από την μια η επίτευξη του σύμφωνα με τα συμφωνηθέντα υποχρεώνει τους εταίρους μας να αρχίσουν τις συζητήσεις για την βιωσιμότητα του Ελληνικού Δημοσίου Χρέους και από την άλλη το μέγεθος του θα καθορίσει το μέγεθος των προεκλογικών παροχών που θα χρηματοδοτήσει.

Είναι φυσικό λοιπόν η επίτευξη η όχι καθώς και το πιθανολογούμενο μέγεθος του να απασχολεί όλους τους άμεσα ενδιαφερόμενους: την κυβέρνηση την αντιπολίτευση και τους «εταίρους» μας.

Στην επικοινωνιακή κοινωνία που ζούμε και που όλοι θα πρέπει με κάποιο τρόπο να βγουν κερδισμένοι εξυπηρετεί η ασάφεια γύρω από τον ορισμό αλλά και τον υπολογισμό του μεγέθους αυτού και ο καθένας από τους ενδιαφερόμενους που αναφέραμε παραπάνω ,κυβέρνηση, αντιπολίτευση, εταίροι συνήθως διαφωνούν για την επίτευξη και το μέγεθος του πρωτογενούς πλεονάσματος αλλά τις περισσότερες φορές χρησιμοποιώντας διαφορετικό ορισμό ο καθένας τους.

Θα πει κάποιος πως ο ορισμός του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι ένας δηλαδή πρωτογενές πλεόνασμα έχουμε αν τα έσοδα του κράτους υπερκαλύπτουν όλες τις δαπάνες του που δεν σχετίζονται με την πληρωμή τόκων αλλιώς αν από το δημοσιονομικό έλλειμμα η πλεόνασμα αφαιρέσουμε την επίδραση των τόκων του δημοσίου χρέους.

Αλλά εδώ ακριβώς αρχίζει η ασάφεια. Ποιο ορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος η πλεονάσματος υιοθετούμε στην επιχειρηματολογία μας; Τον επίσημο ορισμό της συνθήκης του Μάαστριχτ ή κάποια τροποποιημένη εκδοχή του ορισμού αυτού;

Δυστυχώς στις συζητήσεις που προαναφέραμε χρησιμοποιούνται και τα δύο. Στο φαινόμενο αυτό συνέτεινε το γεγονός ότι το 2012 αποφασίστηκε από κοινού από τους εταίρους μας και την Ελληνική κυβέρνηση πως το Ελληνικό Δημόσιο Έλλειμμα και χρέος θα επιβαρυνθεί και με τα έξοδα ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών σε αντίθεση με άλλες χώρες της Ευρώπης όπως η Ισπανία κλπ.

Έτσι η Ελλάδα έχει την «πολυτέλεια» να μιλάει για δυο ελλείμματα, με ή χωρίς την κεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αλλά ταυτόχρονα σύμφωνα με τα παραπάνω έχει την » πολυτέλεια» να μπορεί κάποιος να μιλάει για πρωτογενές πλεόνασμα και κάποιος άλλος για πρωτογενές έλλειμμα. Και να χρησιμοποιούν και ο ένας και ο άλλος σωρεία πρωτογενών στοιχείων που να αποδεικνύουν πως και οι δύο έχουν δίκιο καταλήγοντας σε διαφορετικά συμπεράσματα.

Και στο τέλος επειδή σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται και ένας διαιτητής προκύπτει και ένας νέος επιστημονικός ορισμός του ελλείμματος: Έλλειμμα είναι αυτό το μέγεθος που θα αποφασίσει τον Απρίλιο η Eurostat. Μέχρι τότε μπορεί να λέει προεκλογικά ο κάθε ένας αυτό που τον συμφέρει.

Πιο συγκεκριμένα τα πράγματα έχουν ως εξής. Ο επίσημος ορισμός του ελλείμματος για την Ελλάδα αυτός δηλαδή με βάση τον οποίο υπολογίζεται το επίσημο Ελληνικό Δημόσιο Έλλειμμα και χρέος που περιλαμβάνεται σε όλες τις επίσημες ανακοινώσεις της Eurostat ( EDP Notification tables , Eurostat newsrelease ) είναι αυτός που ενσωματώνει την επίπτωση από την υποστήριξη των τραπεζών.

Η Ελληνική Κυβέρνηση στην επικοινωνιακή προσπάθεια της να παρουσιάσει επιτυχίες άρχισε να αναφέρεται όλο και πιο έντονα στο πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 υιοθετώντας (χωρίς να το τονίζει ιδιαίτερα) τον ορισμό του δημοσίου Ελλείμματος και χρέους που δεν περιλαμβάνει την επίπτωση από την υποστήριξη των τραπεζών.

Έτσι στην Ανακοίνωση Υπερβολικού Ελλείμματος του Οκτωβρίου υιοθετώντας αυτό τον ορισμό δίνει μία πρόβλεψη για το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2013 που στην ουσία συνεπάγεται ένα μέγεθος πρωτογενούς πλεονάσματος της τάξης των 4 δις Ευρώ. Με ελαφρές τροποποιήσεις ο υπολογισμός αυτός παρουσιάζεται και στην Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού του 2014 και τον παρουσιάζουμε με συνοπτικό στους πίνακες 1 έως 4 στους υπολογισμούς Στουρνάρα (πρωτογενές).

Αν και ο ορισμός του ελλείμματος (μη συμπερίληψη των επιπτώσεων από την την υποστήριξη των τραπεζών) που υιοθετείται από την Ελληνική κυβέρνηση για τον υπολογισμό πρωτογενούς πλεονάσματος έχει πολλά μεθοδολογικά πλεονεκτήματα όπως την συγκρισιμότητα με προηγούμενα και επόμενα έτη-η επιβάρυνση του ελλείμματος από τις τράπεζες δεν θα διαρκέσει για πολλά έτη -εν τούτοις έρχεται σε αντίφαση με το πνεύμα των Ανακοινώσεων Υπερβολικού Ελλείμματος που υιοθετούν τον ορισμό του ελλείμματος που περιλαμβάνουν την επίπτωση από την υποστήριξη των τραπεζών.

Οι υπολογισμοί του επίσημου ελλείμματος για τα έτη 2011 και 2012 π.χ περιλαμβάνουν την επίπτωση από την υποστήριξη των τραπεζών. Η παραπάνω αντίφαση ενόχλησε την Eurostat που αρχικά έβαλε τον Γεωργίου της ΕΛΣΤΑΤ να αποστασιοποιηθεί (ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ) από τον χειρισμό αυτό της Ελληνικής Κυβέρνησης και συνέχισε πιο έντονα ο ΡΑΝΤΕΜΑΧΕΡ σε συνέντευξη του.

Αξίζει να σημειωθεί πως η μόνη αναφορά από την Ελληνική Κυβέρνηση στον επίσημο ορισμό του Ελλείμματος σε αντίθεση με τον ορισμό που ακολουθεί για τον υπολογισμό πρωτογενούς πλεονάσματος γίνεται στην σελίδα 80 της Εισηγητικής Έκθεσης του Προϋπολογισμού του 2014 και συγκεκριμένα στον Πίνακα 3.4.

Σε ότι ακολουθεί περιγράφουμε τους υπολογισμούς για το Πρωτογενές αποτέλεσμα (πλεόνασμα η έλλειμμα) που στηρίζονται στους δύο παραπάνω εναλλακτικούς ορισμούς του Δημοσίου Ελλείμματος (με και χωρίς την Επίπτωση των Τραπεζών).

ΠΙΝΑΚΑΣ

Στον πίνακα 1 περιγράφεται η εκτίμηση του πρωτογενούς πλεονάσματος με βάση τα στοιχειά της εισηγητικής έκθεσης του προϋπολογισμού του 2014 σελ ,78,79 ως η διαφορά του εκτιμώμενου Δημοσιονομικού Ελλείμματος για το 2013 (-3960 εκ ευρώ) και των εκτιμώμενων τόκων του Δημοσίου χρέους (7878 εκ ευρω). Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά το ποσό του πρωτογενούς πλεονάσματος που εκτιμάται από την κυβέρνηση ανέρχεται σε 3918 εκ ευρώ.

Στον ίδιο πίνακα το συνολικό δημοσιονομικό έλλειμα (-3960) προκύπτει ως το άθροισμα των ελλειμμάτων /πλεονασμάτων της Κεντρικής Διοίκησης (-11209 εκ ευρώ) των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) (1319 εκ ευρώ) και των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) (5930 εκ ευρώ). Το Δημοσιονομικό Έλλειμμα των –3960 εκ Ευρώ αυτό υπολογίζεται χωρίς να ληφθεί υπ όψιν η επίδραση των 19102 εκ ευρώ (Πίνακας 3.4 Εισηγητικής έκθεσης Προϋπολογισμού 2014) της κεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

Στην περίπτωση αυτή το δημοσιονομικό Έλλειμμα εκτινάσσεται στα –23062 εκ Ευρώ και το πρωτογενές πλεόνασμα των 3918 έκατ. ευρώ μετατρέπεται σε Πρωτογενές έλλειμμα των –15184 έκατ ευρώ. Αλλά έστω και αν προς στιγμή παρακάμψουμε το παραπάνω θέμα αυτό δεν είναι το μοναδικό.

Αν υιοθετηθεί προς στιγμή η προσέγγιση της κυβέρνησης σχετικά με την μη συμπερίληψη της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών στο έλλειμμα δημιουργούνται ερωτηματικά και για τον τρόπο που υπολογίζεται το έλλειμμα των –3960 ευρώ.

Στην πραγματικότητα αυτό επιτυγχάνεται με την πλασματική αύξηση του ελλείμματος του κράτους με ταυτόχρονη πλασματική διόγκωση των πλεονασμάτων των ΟΚΑ και των ΟΤΑ. Αυτό φαίνεται στους πίνακες 2 έως 4 όπου μέσω της μεθόδου των εθνικολογιστικών προσαρμογών το ταμειακό έλλειμμα της κεντρικής διοίκησης αυξάνεται κατά 5991 εκ ευρώ και το πλεόνασμα των ΟΤΑ αυξάνεται κατά 565 εκ ευρώ και το πλεόνασμα των τών ΟΚΑ αυξάνεται κατά 4849 εκατ. ευρώ.

Το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος αυτών των εθνικολογιστικών προσαρμογών αφορά την διαδικασία εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης (Κυρίως ΟΤΑ και ΟΚΑ) σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 4093/2012.Σύμφωνα με τον νόμο αυτό προβλέπεται η δυνατότητα χρηματοδότησης των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης προκειμένου να εξοφλήσουν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις.

Η διαδικασία αυτή είναι μια νομιμοφανής απόκρυψη τρέχοντος ελλείμματος με ταυτόχρονη επιβάρυνση του χρέους. Στην σελίδα 139 της Εισηγητικής Έκθεσης του Προϋπολογισμού γίνεται μια σιωπηρή αναγνώριση του γεγονότος αυτού.

Πιο συγκεκριμένα στο πίνακα 4.3 αναφέρεται πως από τα 17072 εκ ευρώ που αυξάνεται το Δημόσιο χρέος το 2013 τα 5872 εκ ευρώ οφείλονται στην εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Επειδή η διαδικασία αυτή κινείται στα όρια της εθνικολογιστικής νομιμότητας είναι σίγουρο πως θα αποτελέσει ένα σημείο τριβής μεταξύ της Ελληνικής κυβέρνησης και της EUROSTAT.

Ένα άλλο επίμαχο σημείο είναι το αν θα θεωρηθούν ως έσοδα της γενικής Κυβέρνησης τα κέρδη από τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου που επιστράφηκαν από την Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα περίπου 2 δις στην Ελλάδα μέσα στο 2013 και οι επιπτώσεις που θα έχει αυτό στον υπολογισμό του Ελλείμματος

Οι παραπάνω περιπλοκές θα είχαν αποφευχθεί αν οι αρμόδιοι φορείς έδιναν τις απαραίτητες διευκρινήσεις .Οι φορείς αυτοί είναι οι κυβέρνηση η αντιπολίτευση καθώς και οι στατιστικές υπηρεσίες-κυρίως αυτές-ΕΛΣΤΑΤ και ΕΥΡΟΣΤΑΤ.

Οι διευκρινήσεις αυτές είναι εύκολο να δοθούν με βάση αυτά που θα ξεκαθαρίσουμε παρακάτω. Το ότι δεν δόθηκαν μπορεί να αποδοθεί σε δόλο η σε ανεπάρκεια η και στα δύο. Παρακάτω θα περιγράψουμε τι πραγματικά συμβαίνει και θα θέσουμε τα ανάλογα ερωτήματα προς όλες τις πλευρές.

Τα πράγματα έχουν ως εξής. Οι εταίροι μας προκειμένου να εκταμιεύσουν τις δόσεις προς την χώρα μας σύμφωνα με το δεύτερο μνημόνιο και τις αναθεωρήσεις τους απαιτούσαν από την Ελληνική πλευρά να εκπληρώσει κάποιους στόχους η οποίοι περιγράφονται με ακρίβεια στα μνημόνια αυτά.

Οι στόχοι αυτοί ΒΑΣΙΖΟΝΤΑΙ στα Επίσημα στατιστικά μεγέθη (Ελλειμα,χρέος,έσοδα δαπάνες) αλλά δεν ΤΑΥΤΙΖΟΝΤΑΙ με αυτά. Ο πρώτος στόχος αφορά το

Α. Κατώτατο Όριο στο Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης σε Τροποποιημένη Ταμειακή Βάση (Κριτήριο Απόδοσης)  όπως αυτό ορίζεται στο Τεχνικό Μνημόνιο συνεννόησης της 13/07/2013 σελ 4

Ο ορισμός που δίνεται εκεί διαφέρει από τον επίσημο ορισμό του πρωτογενούς Ισοζυγίου που είναι σύμφωνος με το ESA 95.Και μάλιστα οι διαφορές αυτές περιγράφονται στο ίδιο κείμενο στην σελίδα 172013+07+16+TMU+final-1+GREEK+new.doc Πιο συγκεκριμένα εκεί αναφέρονται τα εξείς

21. Έλλειμμα κατά ESA του προγράμματος. Για τους σκοπούς του προγράμματος, το έλλειμμα κατά ESA (EDP B.9) θα έχει τις ακόλουθες προσαρμογές:

(α) η πώληση μη χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού, όπως γη, κτίρια, και λοιπές συμβάσεις παραχώρησης ή άδειες εκμετάλλευσης θα εξαιρεθεί, εκτός εάν αυτά έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος,

(β) δαπάνες που συνδέονται με τη στήριξη τραπεζών, όπως ορίζεται στο Πρωτογενές Αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε Τροποποιημένη Ταμειακή Βάση (MGGPCB) ανωτέρω θα εξαιρεθούν,

(γ) όλες οι πληρωμές που αφορούν την αιτήσεις επιστροφής φόρου που έγιναν πριν από τον Σεπτέμβριο 2012 θα εξαιρεθούν,

(δ) τα δεδουλευμένα έσοδα από την εισφορά της ΔΕΗ ενός συγκεκριμένου έτους θα περιλαμβάνουν εισπράξεις εντός του έτους καθώς και τα ποσά που αφορούν το συγκεκριμένο έτος και εισπράχτηκαν μέχρι το Μάρτιο του επόμενου έτους και

(ε) θα εξαιρεθούν όλα τα εμβάσματα που συνδέονται με τις αποφάσεις του Eurogroup στις 21 Φεβρουαρίου και 26 Νοέμβρη του 2012 σε σχέση με τα έσοδα των εθνικών κεντρικών τραπεζών της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένης της ΤτΕ, που απορρέουν από την εκμετάλλευση των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου στο επενδυτικό τους χαρτοφυλάκιο (το χρονοδιάγραμμα Β παρέχει τις τελευταίες εκτιμήσεις) και (στ) τυχόν καταπτώσεις εγγυήσεων φορέων εκτός της γενικής κυβέρνησης που σχετίζονται με δημόσιες επιχειρήσεις υπό εκκαθάριση πάνω από ότι αναμένεται ήδη στο δημοσιονομικό πρόγραμμα για το τρέχον οικονομικό έτος.

Η δικαιολόγηση των παραπάνω διαφορών δίνεται στο κείμενο του Μνημονίου(ν.4046/2012) σελίδα 780

Από τα παραπάνω επίσημα αποσπάσματα βγαίνουν τα παρακάτω συμπεράσματα:

Η κυβέρνηση κατάφερε να «πιάσει» το στόχο που της ετέθει στο μνημόνιο δεν πέτυχε όμως πρωτογενές πλεόνασμα όπως αυτό ορίζεται με το ESA 95 .Η αντιπολίτευση ο αντιπολιτευόμενος τύπος και γενικά όλοι οι πολυπράγμονες δημοσιολογούντες δεν έχουν διαβάσει το μνημόνιο και τα σχετικά έγραφα και αντιπολιτεύονται με βάσει προκαταλήψεις χωρίς να πληροφορούν το λαό την αλήθεια

Τη μεγαλύτερη ευθύνη όμως για την παραπάνω σύγχυση φέρει η ΕΛΣΤΑΤ και συγκεκριμένα ο Προεδρός της Ανδρέας Γεωργίου.

Ο λόγος είναι ότι τον Οκτώβριο του 2013 έστειλε μια παραποιημένη Ανακοίνωση Υπερβολικού Ελλείμματος όσον αφορά την Εκτίμηση για το Προβλεπόμενο Έλλειμμα του 2013.

Πιο συγκεκριμένα η στήλη που αφορά την εκτίμηση του ελλείμματος για το 2013 δεν αναφέρεται στην Εκτίμηση για προβλεπόμενο μέγεθος -Καθαρός Δανεισμός EDP B9- αλλά σε μια τροποποιημένη έκδοση αυτού που δεν έχει καμία σχέση με το ESA95. 

Η αιτιολόγηση που έδωσε στην ανακοίνωση είναι πως η ΕΛΣΤΑΤ δεν κάνει καμία αξιολόγηση για τα προβλεπόμενα μεγέθη τα οποία είναι αποκλειστική ευθύνη του υπουργείου οικονομικών μόνο ως αστεία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί.

Το υπουργείο Οικονομικών είναι υπεύθυνο να δώσει στην ΕΛΣΤΑΤ τις προβλέψεις για τα πρωτογενή στοιχεία που θα του ζητηθούν από αυτή .

Η ΕΛΣΤΑΤ είναι υπεύθυνη να συνθέσει τις προβλέψεις αυτές προκειμένου να παράγει τα μεγέθη που προβλέπει ο Κανονισμός 479/2009. Συνεπώς η ΕΛΣΤΑΤ στην Ανακοίνωση Υπερβολικού Ελλείμματος του Οκτωβρίου στον πίνακα 1 και στην θέση Net borrowing (-)/ net lending (+) για το 2013 θα έπρεπε να είχε δώσει τον αριθμό- 23062 και όχι -3886 ο οποίος αναγράφεται εκεί. Για να δεί κάποιος το μέγεθος της παραποίησης αρκεί να συγκρίνει τα παρακάτω έγγραφα:

Από τους παραπάνω πίνακες φαίνεται πως η εκτίμηση του υπουργείου Οικονομικών για το έλλειμμα του 2013 είναι -21062 δις Ευρώ.

Προφανώς για αυτή την εκτίμηση είναι υπεύθυνο το Υπουργείο οικονομικών. Αν αναγραφόταν αυτό το ποσό στην Ανακοίνωση Υπερβολικού Ελλείμματος του Οκτωβρίου του 2013 ο κ Γεωργίου θα είχε κάθε δίκιο να ισχυρίζεται ότι: «…Η διαβίβαση των στοιχείων χρέους και ελλείμματος του έτους 2013 δεν σημαίνει κάποια αξιολόγηση ποιότητας και πιστοποίηση ή επικύρωση αυτών των στοιχείων από την ΕΛΣΤΑΤ.

Είναι προβλέψεις που έχουν υπολογιστεί από το Υπουργείο Οικονομικών, για τις οποίες το Υπουργείο είναι αποκλειστικά υπεύθυνο (Ανακοίνωση ΕΛΣΤΑΤ 1/11/2013).

Συνεπώς ο κ Γεωργίου θα έπρεπε να γράφει στην ανακοίνωση του η ότι το υπουργείο των οικονομικών τον εξαπάτησε και δεν του έστειλε τις σωστές προβλέψεις για το 2013 η ότι το υπουργείο των οικονομικών του έστειλε τις σωστές προβλέψεις και αυτός έκανε λάθος στην αντιγραφή.

Πηγή : crashonline.gr