Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε σε περίπτωση απόλυσης

Ζούμε δύσκολες στιγμές και η κρίση είναι πανταχού παρούσα. Δεν νιώθουμε ασφαλείς και σίγουροι για τίποτε πια, ούτε καν για το αν θα έχουμε δουλειά την επόμενη μέρα. 

Ο δικηγόρος Α. Λιανέρης γράφει στο NEWS 247 για το τι ισχύει σχετικά με τη διαδικασία και το ύψος της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης

Με τον νόμο 3863/2010 τροποποιήθηκε η διαδικασία και το ύψος της αποζημίωσης απολύσεως των μισθωτών υπαλλήλων. Αντιθέτως δεν έγιναν τροποποιήσεις για τη διαδικασία και το ύψος της αποζημίωσης απολύσεως των εργατοτεχνιτών.

Συγκεκριμένα:

1) Υπάλληλοι

Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας από πλευράς εργοδότη μπορεί να είναι τακτική (δηλαδή με προειδοποίηση) ή έκτακτη (δηλαδή χωρίς προειδοποίηση). Στην τακτική καταγγελία ο εργοδότης οφείλει να προειδοποιήσει γραπτώς τον υπάλληλο του για την απόλυση του, δίνοντας του ένα χρονικό περιθώριο, το οποίο εξαρτάται κάθε φορά από το πόσο χρόνο έχει απασχοληθεί ο υπάλληλος στον συγκεκριμένο εργοδότη. Επιπλέον ο εργοδότης οφείλει αποζημίωση, η οποία επίσης καθορίζεται από το χρόνο προϋπηρεσίας του υπαλλήλου του. Στην έκτακτη καταγγελία, ο εργοδότης δεν δίνει χρονικό περιθώριο στον υπάλληλο, αλλά οφείλει μεγαλύτερη αποζημίωση. Παραθέτουμε έναν πίνακα με τη διάρκεια της προειδοποίησης και το ύψος της αποζημίωσης σε κάθε περίπτωση:

Προϋπηρεσία στον ίδιο εργοδότη	Χρόνος (σε μήνες) προειδοποίησης	Μισθοί αποζημίωσης με προειδοποίηση	Μισθοί αποζημίωσης χωρίς προειδοποίηση
1 ημέρα έως 1 έτος	0	0	0
1 έτος συμπληρωμένο	1	1	2
2 έτη συμπληρωμένα	2	1	2
3 έτη συμπληρωμένα	2	1	2
4 έτη συμπληρωμένα	2	1,5	3
5 έτη συμπληρωμένα	3	1,5	3
6 έτη συμπληρωμένα	3	2	4
7 έτη συμπληρωμένα	3	2	4
8 έτη συμπληρωμένα	3	2,5	5
9 έτη συμπληρωμένα	3	2,5	5
10 έτη συμπληρωμένα	4	3	6
11 έτη συμπληρωμένα	4	3,5	7
12 έτη συμπληρωμένα	4	4	8
13 έτη συμπληρωμένα	4	4,5	9
14 έτη συμπληρωμένα	4	5	10
15 έτη συμπληρωμένα	5	5,5	11
16 έτη συμπληρωμένα	5	6	12
17 έτη συμπληρωμένα	5	6,5	13
18 έτη συμπληρωμένα	5	7	14
19 έτη συμπληρωμένα	5	7,5	15
20 έτη συμπληρωμένα	6	8	16
21 έτη συμπληρωμένα	6	8,5	17
22 έτη συμπληρωμένα	6	9	18
23 έτη συμπληρωμένα	6	9,5	19
24 έτη συμπληρωμένα	6	10	20
25 έτη συμπληρωμένα	6	10,5	21
26 έτη συμπληρωμένα	6	11	22
27 έτη συμπληρωμένα	6	11,5	23
28 έτη συμπληρωμένα και άνω	6	12	24

Με το παλαιότερο νομοθετικό καθεστώς, ο εργοδότης έπρεπε να καταβάλει αμέσως ολόκληρη την αποζημίωση. Με το νέο νόμο, όταν η αποζημίωση λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας υπερβαίνει τις αποδοχές δύο (2) μηνών, ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει κατά την απόλυση μέρος της αποζημίωσης, που αντιστοιχεί στις αποδοχές δύο (2) μηνών. Το υπόλοιπο ποσό καταβάλλεται σε διμηνιαίες δόσεις, καθεμία από τις οποίες δεν μπορεί να είναι κατώτερη από τις αποδοχές δύο (2) μηνών, εκτός και αν το ποσό που υπολείπεται για την εξόφληση του συνόλου της αποζημιώσεως είναι μικρότερο. Η πρώτη δόση καταβάλλεται την επομένη της συμπλήρωσης διμήνου από την απόλυση.

2) Εργατοτεχνίτες

Ο νόμος κάνει μια εξαιρετικά δυσμενή διάκριση εις βάρος των εργατοτεχνιτών αναφορικά με το θέμα της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας. Δεν προβλέπεται ο θεσμός της τακτικής καταγγελίας (δηλαδή με προειδοποίηση), αλλά όλες οι καταγγελίες είναι έκτακτες (δηλαδή με άμεσα αποτελέσματα). Επιπλέον, το ύψος της αποζημίωσης που λαμβάνουν είναι κατά πολύ μικρότερο σε σχέση με τους υπαλλήλους. Συγκεκριμένα, η αποζημίωση που δικαιούνται καθορίζεται ως εξής:

Προϋπηρεσία στον ίδιο εργοδότη	Αποζημίωση απολύσεως
Από 2 μήνες έως 1 έτος	5 ημερομίσθια
Από 1 έτος συμπληρωμένο έως 2 έτη	7 ημερομίσθια
Από 2 έτη συμπληρωμένα έως 5 έτη	15 ημερομίσθια
Από 5 έτη συμπληρωμένα έως 10 έτη	30 ημερομίσθια
Από 10 έτη συμπληρωμένα έως 15 έτη	60 ημερομίσθια
Από 15 έτη συμπληρωμένα έως 20 έτη	100 ημερομίσθια
Από 20 έτη συμπληρωμένα έως 25 έτη	120 ημερομίσθια
Από 25 έτη συμπληρωμένα έως 30 έτη	140 ημερομίσθια
Από 30 έτη συμπληρωμένα και άνω	160 ημερομίσθια

Η διάκριση ανάμεσα σε υπαλλήλους και εργατοτεχνίτες στηρίζεται στη φύση της εργασίας. Υπάλληλος είναι ο μισθωτός που παρέχει εργασία μη σωματική αλλά κυρίως πνευματική, ενώ εργατοτεχνίτης είναι εκείνος που παρέχει εργασία κυρίως σωματική.

Ο χαρακτηρισμός του μισθωτού σε υπάλληλο ή εργατοτεχνίτη γίνεται από τα Δικαστήρια, ενώ ο χαρακτηρισμός που δίδεται από τον εργοδότη είναι αδιάφορος. Ακόμη με συλλογικές συμβάσεις ή ειδικούς νόμους έχει επεκταθεί ο χαρακτηρισμός μισθωτών σε υπαλλήλους .

Για το λόγο αυτό οι εργαζόμενοι πολλών επαγγελμάτων, όπου η εργασία είναι κυρίως σωματική, έχουν χαρακτηριστεί ως υπάλληλοι και όχι ως εργάτες. Π.χ. οι στοιχειοθέτες, οι λινοτύπες και λιθογράφοι εκτυπωτές όφσετ, οι χειριστές ανυψωτικών μηχανημάτων, οι τεχνίτες ωρολογοποιοί, οι αρχιμάγειρες πολυτελών εστιατορίων και οι αποθηκάριοι έχουν χαρακτηριστεί ως υπάλληλοι. Σήμερα η διάκριση ανάμεσα σε υπαλλήλους και εργατοτεχνίτες θεωρείται ξεπερασμένη, από οικονομικής, επιστημονικής και νομικής άποψης. Ο Άρειος Πάγος όμως εξακολουθεί να δέχεται ως συνταγματική την ανωτέρω διάκριση.

*Κείμενο: Ανδρέας Ε. Λιανέρης Δικηγόρος Αθηνών (lianeris@bml-law.gr)