Νέα πρότυπα και συμπεριφορές στην εποχή των social media
Όταν, αρχές του 2019 το Instagram ένα ιδιαίτερα δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης με ευρεία απήχηση σε νεαρές ηλικίες ανακοίνωνε την κατ...
Όταν, αρχές του 2019 το Instagram ένα ιδιαίτερα δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης με ευρεία απήχηση σε νεαρές ηλικίες ανακοίνωνε την κατάργηση των “like”, τότε κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τις συνέπειες αυτής της ενέργειας. Προφανώς και δεν αναφερόμαστε σε τυχόν περιορισμούς στη φαντασία, στην δημιουργικότητα των χρηστών για πρωτότυπες, ευφάνταστες και πολλές φορές ριψοκίνδυνες selfies. Η νέα αυτή πραγματικότητα του Instagram έχει άμεσο κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο, μιας και «απειλεί» ένα αρκετά, πρόσφατο επάγγελμα, εκείνο των influencers, επηρεάζοντας κατ’ επέκταση τη βιωσιμότητα χιλιάδων επιχειρήσεων, την παγκόσμια οικονομία, καθώς και τη ψυχοσυναισθηματική κατάσταση των χρηστών. Την ίδια ώρα, ενδέχεται μία «αναδιαμόρφωση» προτύπων στη ψηφιακή κοινωνία ή αλλιώς στη κοινωνία της πληροφορίας.
Το Instagram στη ζωή μας…
Τον Οκτώβριο του 2010, η δωρεάν εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης, που επέτρεπε την επεξεργασία και κοινοποίηση φωτογραφιών και βίντεο στο διαδίκτυο ήταν πλέον προσβάσιμη. Το Instagram, όπως ονομάστηκε έφτασε μόλις σε δύο μήνες λειτουργίας τους 1.000.000 χρήστες, οι οποίοι σήμερα υπερβαίνουν τους 800.000.000. Όμως ποια είναι τα αίτια αυτής της απήχησης; Είναι η ευκαιρία των χρηστών να εκφράσουν τη δημιουργικότητά τους; Συνδέεται με τις τεχνολογικές, κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές των τελευταίων ετών ή μήπως «αντιπροσωπεύει» την ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου να ξεφύγει από την ανωνυμία που του προσφέρουν οι γρήγοροι αγχωτικοί ρυθμοί της καταναλωτικής κοινωνίας;
Η απάντηση φαίνεται να είναι θετική σε όλα τα παραπάνω. Ορόσημο ωστόσο στην εξάπλωση των social media είναι αναμφισβήτητα η εξάπλωση του διαδικτύου καθώς και η «μαζικοποίηση» των φορητών, έξυπνων συσκευών, που προσφέρουν τη δυνατότητα στον χρήστη να έχει πάντα μαζί τον υπολογιστή του. Με περισσότερους από 3.5 δισεκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως το 2019, τα κοινωνικά μέσα «καλύπτουν» περίπου, το 46% του παγκόσμιου πληθυσμού. Εκτιμάται δε, ότι ένας μέσος άνθρωπος έχει λογαριασμό σε περισσότερα από 9 διαφορετικά δίκτυα κοινωνικών μέσων, περνώντας καθημερινά ένα μέσο όρο 2 ωρών και 16 λεπτών στα κοινωνικά μέσα (Status Brew,2019).
Στην Ελλάδα, σε έκθεση της Focus Bari (2019a) φανερώνεται ότι το 83% του ελληνικού πληθυσμού επισκέπτεται το διαδίκτυο, με τον μέσο όρο σύνδεσης να ανέρχεται στα 213’- ο μεγαλύτερος χρόνος σύνδεσης (292’) καταγράφεται στους νέους 18-24 ετών και το 60% να έχουν πραγματοποιήσει έστω μία διαδικτυακή αγορά το τελευταίο εξάμηνο, κυρίως οι νέοι ηλικίας 25-34 ετών, ενώ οι άνω των 65 ετών σημειώνουν χαμηλότερα ποσοστά (33%). Ενεργοί και καθημερινοί χρήστες στα social media είναι το 59% , με το 52% να αφιερώνει σε αυτά έως μία ώρα την ημέρα. Για το 64% στην κορυφή των προτιμήσεων βρίσκονται οι εφαρμογές επικοινωνίας, όπως viber, messenger, skype, ακολουθούμενες από τα κοινωνικά δίκτυα, Facebook, twitter, Instagram, σε ποσοστό 58%. Οι νέοι ηλικίας 13-23, χρησιμοποιούν ευρέως τα social media (90%), περνώντας τουλάχιστον 1 ώρα ημερησίως (110’), υπογραμμίζοντας επίσης, την επιρροή των social media και τους κινδύνους Internet, για το 55% και 45% αντίστοιχα (Focus Bari,2019b). Ανάλογη είναι και η εικόνα που παρουσιάζει η ΕΛ.ΣΤΑΤ (2019) αναφορικά με τη χρήση τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας, βάσει της οποίας ο κυριότερος παράγοντας που οι Έλληνες χρησιμοποιούν το διαδίκτυο είναι για ενημέρωση, είτε για προϊόντα και υπηρεσίες (88,3%), είτε για ειδήσεις (87,7%). Το 74,9% το χρησιμοποιεί για να συμμετέχει σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης και το 72% για την ανταλλαγή μηνυμάτων μέσω εφαρμογών, όπως το Skype, Viber, Messenger, Whats up.
Τα social media φαίνεται να καλύπτουν ένα εύρος δραστηριοτήτων, όπως διαπιστώνουμε στην παρακάτω εικόνα, το οποίο και αναδεικνύει τον πολυδιάστατο σύγχρονο ρόλο τους. Όταν μάλιστα το 99% των νέων ηλικίας 13 έως 17 ετών διαθέτουν smartphones και πάνω από το 80% χρησιμοποιεί μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ακόμα και πριν ολοκληρώσουν το 13o έτος της ηλικίας τους, τότε αντιλαμβανόμαστε τις επιρροές που δέχονται αυτά τα παιδιά, καθώς και τον λόγο που παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά εξάρτησης από το διαδίκτυο. Είναι εξίσου σημαντικό, ότι ένα ικανοποιητικό ποσοστό της ελληνικής κοινωνίας πιστεύει ότι στο μέλλον οι άνθρωποι θα συναντιούνται κατά κόρον διαδικτυακά. Άλλωστε, ήδη οι γνωριμίες μέσω διαδικτύου κινούνται σταδιακά σε ανοδική πορεία, αντικαθιστώντας τις «παραδοσιακές» μορφές φλερτ.
Η εύκολη πρόσβαση, η «διαδικτυακή προστασία» από τυχόν απορρίψεις και αμφισβητήσεις, σε συνδυασμό με την ανωνυμία που προσφέρουν, είναι οι βασικοί παράγοντες που καθιστούν τόσο θελκτικά τα social media σε όλες τις ηλικίες και δη στους νέους αυτής της ηλικιακής ομάδας, οι οποίοι επιθυμούν να είναι δημοφιλείς, έστω και στον ψηφιακό κόσμο. Δεν πρέπει όμως να παραλείπεται η ψυχική και συναισθηματική ευαλώτητα αυτών των παιδιών, τα οποία σε μία ιδιαίτερα τρυφερή αναπτυξιακή, γνωστική και συναισθηματική ηλικία, βρίσκονται αντιμέτωποι με τον καταναλωτισμό και με τις «τέλειες» εικόνες των social media, οδηγώντας σε μία εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα στην πραγματικότητα και την «ψευδή», πλασματική εικόνα της ψηφιακής κοινωνίας.
Πηγή : csii.gr
