Πανεπιστημιακό πτυχίο με e-mail

Μέχρι πρότινος η απόκτηση ενός πανεπιστημιακού τίτλου σπουδών συνεπαγόταν τη φυσική παρουσία του φοιτητή στον χώρο του πανεπιστημίου. Η παρακολούθηση των παραδόσεων των καθηγητών, η προσέλευση στα αμφιθέατρα και στα εργαστήρια σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών κάθε διδακτικού έτους και η συμμετοχή στις τμηματικές και πτυχιακές εξετάσεις ήταν προαπαιτούμενα τόσο για τις προπτυχιακές όσο και για τις μεταπτυχιακές σπουδές. Η ανάπτυξη των ψηφιακών και διαδικτυακών τεχνολογιών δεν θα μπορούσε όμως να μην επηρεάσει τα πανεπιστήμια «παραδοσιακού τύπου». Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail), ο παγκόσμιος ιστός (World Wide Web), ο ηλεκτρονικός πίνακας (white boarding) είναι μερικές από τις υπηρεσίες Διαδικτύου που εισάγονται πλέον στην πανεπιστημιακή κοινότητα και γίνονται πολύτιμα εργαλεία για την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Καταργούν το «εμπόδιο» του χώρου και του χρόνου και δημιουργούν μια νέα μορφή επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων.

Η ηλεκτρονική μάθηση (e-learning), όπως ονομάζεται η διαδικασία της μάθησης που πραγματοποιείται μέσω των σύγχρονων τεχνολογιών, διεκδικεί ολοένα μεγαλύτερο μερίδιο από τις διάφορες μορφές τής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες προβλέπεται ότι ως το 2002 θα υπάρχουν περισσότεροι από 2,2 εκατομμύρια διαδικτυακοί φοιτητές. Σύμφωνα με άλλες μελέτες, ως το 2005 το 50% των φοιτητών στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια θα αποκτούν πτυχίο διά του ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Η εκπαίδευση εξ αποστάσεως γινόταν στο παρελθόν κυρίως δι’ αλληλογραφίας. Οι εκπαιδευόμενοι βασίζονταν σε συγγράμματα, κασέτες ήχου, βιντεοκασέτες ή και σε (μαγνητοσκοπημένες) τηλεοπτικές εκπομπές προκειμένου να ολοκληρώσουν τον αναγκαίο κύκλο μαθημάτων και να λάβουν τον τίτλο σπουδών. Επρόκειτο για τα λεγόμενα «μη αλληλεπιδραστικά» μέσα, καθώς δεν υπήρχε η δυνατότητα να επικοινωνήσει άμεσα ο εκπαιδευόμενος με τον εκπαιδευτή.

Η ανάπτυξη των δικτύων υπολογιστών δημιούργησε μια νέα μορφή εξ αποστάσεως εκπαίδευσης: αυτήν που στηρίζεται στην αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ «μαθητών» και «καθηγητών». Ανάλογα με την πληθυσμιακή ομάδα στην οποία απευθύνεται, η τηλεκπαίδευση χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες: α) εκπαίδευση εργαζόμενων ενηλίκων, β) ανώτερη εκπαίδευση σε πανεπιστήμια και κολέγια, γ) κατώτερη και μέση εκπαίδευση σε μαθητές δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων.

* Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

«Τα ΑΕΙ έχουν καλή υποδομή προκειμένου να πραγματοποιούν εκπαιδευτικά προγράμματα εξ αποστάσεως (distance e-learning), η οποία όμως δεν έχει αξιοποιηθεί ικανοποιητικά». Αυτό αναφέρεται σε μελέτη της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας όσον αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση εξ αποστάσεως στην Ελλάδα. Να σημειωθεί ότι μόλις το 1995 συστάθηκε το Εθνικό Δίκτυο Ερευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ), ο φορέας δηλαδή που ανέλαβε την υποστήριξη μέσω του Διαδικτύου της ελληνικής ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας.

Ως σήμερα έχει πραγματοποιήσει τη διασύνδεση περισσότερων από 50 ιδρυμάτων (ερευνητικά κέντρα του υπουργείου Ανάπτυξης καθώς και όλα τα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας) με περίπου 150.000 χρήστες, δηλαδή το 40% της κοινότητας των ελλήνων χρηστών του Internet. Στην ίδια μελέτη επισημαίνεται ωστόσο η χρήση «low tech» εκπαιδευτικών εργαλείων από το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ).

Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Open University) αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες μορφές της εκπαίδευσης εξ αποστάσεως. Στην Ευρώπη έχει ιστορία αρκετών δεκαετιών, αλλά στην Ελλάδα λειτουργεί μόλις δύο διδακτικά έτη. Περίπου 5.000 φοιτητές είναι ήδη εγγεγραμμένοι ενώ άλλοι 5.500 φοιτητές πρόκειται να ξεκινήσουν τις σπουδές τους εξ αποστάσεως τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. «Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο έχει καταξιωθεί στη συνείδηση των πολιτών και αυτό φαίνεται από το ενδιαφέρον που έδειξαν οι υποψήφιοι στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό» λέει ο μαθηματικός, δρ Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας και μέλος ΣΕΠ του Ανοικτού Πανεπιστημίου κ. Χ. Παναγιωτακόπουλος.

* Οι σπουδές στο ΕΑΠ

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα υλοποιείται με την αποστολή υλικού προς τον φοιτητή, κυρίως εντύπου και οπτικοακουστικού, τις συμβουλευτικές συναντήσεις με τον καθηγητή, τη συγγραφή εργασιών και τις εξετάσεις. Προβλέπεται ωστόσο άμεσα και η διάθεση λογισμικού ή ηλεκτρονικών βιβλίων προς τους φοιτητές του ΕΑΠ. «Οσο οι νέες τεχνολογίες καθιερώνονται, διαχέονται και γίνονται πρότυπα τόσο το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο θα τις ενστερνίζεται. Για παράδειγμα, το Πανεπιστήμιο μέσω της ηλεκτρονικής σελίδας (http://www.eap.gr) σύντομα, εκτός από πληροφόρηση, θα δίνει και τη δυνατότητα επικοινωνίας. Είναι γεγονός όμως ότι οι Ελληνες είναι επιφυλακτικοί ως προς τις νέες τεχνολογίες» παρατηρεί ο κ. Παναγιωτακόπουλος.

Η πλέον προηγμένη μορφή τηλεκπαίδευσης είναι η τηλεδιάσκεψη. Το βασικό πλεονέκτημα της τηλεδιάσκεψης είναι ότι επιτρέπει την άμεση οπτική επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων. Στην Ελλάδα έχουν δημιουργηθεί αίθουσες τηλεδιάσκεψης στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο στις οποίες πραγματοποιούνται σήμερα πιλοτικά προγράμματα διδασκαλίας. Η δικτυακή υποδομή τους μπορεί να αξιοποιηθεί με πολλούς τρόπους. «Μπορεί να γίνει παρακολούθηση διδασκαλίας εξ αποστάσεως μέσω Internet, κοινή διδασκαλία καθηγητών του ΕΜΠ με καθηγητές άλλων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μαγνητοσκόπηση μαθημάτων σε video server και αναμετάδοσή τους μέσω του Internet και φυσικά να χρησιμοποιηθούν οι ανεξάντλητοι γνωστικοί πόροι του Internet κατά τη διδασκαλία» εξηγεί ο σύμβουλος επικοινωνίας του ΕΔΕΤ κ. Π. Στεφανέας.

* Η επαγγελματική κατάρτιση

Η διά βίου εκπαίδευση και κατάρτιση αποτελούν σήμερα το ζητούμενο για την πλειονότητα των εργαζομένων. Κάθε επιχείρηση είναι αναγκασμένη να ακολουθήσει τους ταχύτατους ρυθμούς που επιβάλλουν ο ανταγωνισμός και η παγκοσμιοποίηση της αγοράς. Η πληροφορία και η επιμόρφωση αποτελούν τις λέξεις-κλειδιά για την επιτυχία, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί. Οι μεγάλες εταιρείες προχωρούν στην ίδρυση πανεπιστημίων ή στη σύσταση θυγατρικών εταιρειών με αποκλειστικό αντικείμενο την εκπαίδευση των εργαζομένων τους. Ενδεικτικά αναφέρεται η εταιρεία Mindspan, θυγατρική της ΙΒΜ, όπου οι «μαθητές», οι οποίοι ανέρχονται σε 2,5 εκατομμύρια, είναι εργαζόμενοι της ΙΒΜ σε όλον τον κόσμο.

«Οι δυναμικές επιχειρήσεις πρέπει να παρέχουν στα στελέχη τους την καλύτερη δυνατή κατάρτιση στις εξελίξεις του κλάδου τους, καθώς επίσης να απορροφούν και να εκπαιδεύουν καινούργιο προσωπικό. Στην πράξη βέβαια αυτό το εγχείρημα συνεπάγεται αρκετές δυσκολίες. Η οργάνωση και η παροχή της εκπαίδευσης του προσωπικού από την επιχείρηση συνήθως προσκρούουν στην έλλειψη διαθέσιμου χρόνου αλλά και πόρων» λέει ο υπεύθυνος ανάπτυξης μεγάλης εταιρείας που δραστηριοποιείται στην αγορά εκπαίδευσης, κ. Αθ. Αθανασόπουλος. Με την ηλεκτρονική μάθηση αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά τα πρακτικά αυτά προβλήματα. Η εκπαίδευση των εργαζομένων γίνεται με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών (ηλεκτρονικοί υπολογιστές, Διαδίκτυο, δορυφορικές επικοινωνίες, ψηφιακός ήχος, εικόνα και βίντεο κτλ.) στον χώρο της εργασίας τους ή στο σπίτι τους ενώ το γνωστικό αντικείμενο προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε εκπαιδευομένου.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Τα on line πανεπιστήμια

Ισπανία. Στο Πανεπιστήμιο της Καταλανίας παραδίδονται on line μαθήματα σε 10 σχολές. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο η διαδικτυακή διδασκαλία γίνεται και στην ισπανική γλώσσα (εκτός της καταλανικής). Οι εγγεγραμμένοι φοιτητές ανέρχονται σε 19.000, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων είναι εργαζόμενοι.

Βρετανία. Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Open University) της Βρετανίας θεωρείται το πλέον επιτυχημένο ανοικτό πανεπιστήμιο της Ευρώπης. Παρέχει εκπαιδευτικά προγράμματα και τίτλους σπουδών εξ αποστάσεως από τη δεκαετία του ’70. Σήμερα περισσότεροι από 40.000 φοιτητές παρακολουθούν τα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών μέσω του Internet.

Γερμανία. Στο Πανεπιστήμιο του Χάγκεν οι ενδιαφερόμενοι για εκπαίδευση εξ αποστάσεως μπορούν να αποκτήσουν πτυχίο ή και μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών. Υπάρχουν έξι πανεπιστημιακά τμήματα στα οποία φοιτούν 58.000 φοιτητές. Στο Πανεπιστήμιο του Ολντενμπουργκ συνυπάρχουν ο παραδοσιακός τρόπος διδασκαλίας και η διδασκαλία μέσω των σύγχρονων τεχνολογιών καθώς προσφέρονται μέσω του Διαδικτύου μεταπτυχιακοί τίτλοι.

Ιταλία. Το Πολυτεχνείο του Μιλάνου ξεκίνησε από τον περασμένο Οκτώβριο την παράδοση διαδικτυακών μαθημάτων στο τμήμα της πληροφορικής. Εφαρμόζεται μάλιστα η πλέον προηγμένη μέθοδος της τηλεδιάσκεψης πολλαπλών σημείων, γίνεται δηλαδή ηχητική και οπτική συνδιάσκεψη φοιτητών από διαφορετικά σημεία μέσω εικονικών αιθουσών διδασκαλίας.

Πηγή : tovima.gr