Όταν φτιάχνεις φως, φτιάχνεις και σκιά

Η Νάνα Μπούτου είναι ψυχοθεραπεύτρια – δραματοθεραπεύτρια και είναι ιδιοκτήτρια του χώρου “Το Σέλας – Δραματοθεραπεία”, με έδρα στη Βουλιαγμένη και στον Πειραιά. Η Νάνα Μπούτου μίλησε στη Γεωργία Χρήστου για λογαριασμό της Εναλλακτικής Δράσης, για την τέχνη της δραματοθεραπείας αλλά και για τους βασικούς φόβους και ανάγκες του ανθρώπου. Απολαύστε τη συνέντευξη…

Κα Μπούτου, θα θέλατε να μας πείτε ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές της κλασσικής ψυχοθεραπείας με τη δραματοθεραπεία;

Η ψυχοθεραπεία σκοπό έχει να βοηθήσει το άτομο να κατανοήσει κάποιες πλευρές του, να ενισχύσει τις θετικές του ιδιότητες, να το ενδυναμώσει ώστε να ανταπεξέρχεται με κουράγιο, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στις αντιξοότητες της ζωής του. Σκοπός πιστεύω κάθε ψυχοθεραπευτικής μεθόδου, είναι να αγκαλιάσει το κάθε άτομο με αγάπη και σεβασμό, αυτό που πραγματικά είναι. Η Δραματοθεραπεία, σαν μέθοδος ψυχοθεραπείας, είναι ολιστική. Δεν περιορίζεται στο λεκτικό και νοητικό πεδίο. Στοχεύει να φέρει τον θεραπευόμενο σε επαφή με μια βαθύτερη σοφία που υπάρχει μέσα του, γι’ αυτό απευθύνεται σε κάθε επίπεδο: νοητικό, σωματικό, πνευματικό.

Η διεργασία αυτή είναι βαθιά κι αποτελεσματική, κι ανοίγει ένα καινούργιο κανάλι εσωτερικής επικοινωνίας, το οποίο ενώ υπάρχει μέσα μας, δεν είναι αξιοποιημένο. Για μας, η Τέχνη σε όλες της τις μορφές, και κυρίως οι τεχνικές θεάτρου, οι μύθοι, τα παραμύθια, τα όνειρα, η φαντασία, το παιχνίδι, αποτελούν χρήσιμο υλικό με το οποίο εργαζόμαστε κι εξερευνούμε την αλήθεια μας. Η ικανότητα του ανθρώπου να κινείται μέσα σε όλα αυτά είναι εγγενής, κι απόδειξη είναι η παιδική μας ηλικία, όπου παίζαμε και δημιουργούσαμε με τόση άνεση. Γι’ αυτό τον λόγο, δεν χρειάζονται γνώσεις ή ταλέντο, ούτε ιδιαίτερες δεξιότητες.

Έχετε ξεκινήσει εδώ και καιρό ομάδες ψυχοθεραπείας στο χώρο στη Βουλιαγμένη και τώρα ξεκινάτε και στον Πειραιά. Τελικά, η ψυχοθεραπεία λειτουργεί καλύτερα όταν είναι ομαδική; Και εάν ναι, γιατί συμβαίνει αυτό;

Πράγματι, μετά το Σέλας στη Βουλιαγμένη, αποφάσισα να ανοίξω το Σέλας και στον Πειραιά, καθώς κατάγομαι από εκεί, κι είναι μια πόλη με την οποία έχω έναν ιδιαίτερο συναισθηματικό δεσμό. Η Δραματοθεραπεία εφαρμόζεται και σε ομαδικό και σε ατομικό επίπεδο. Κριτήριο για το τι είναι καλύτερο την συγκεκριμένη χρονική στιγμή για το άτομο, είναι οι ιδιαίτερες ανάγκες του θεραπευόμενου. Η φάση της ζωής του, τα θέματα που τον απασχολούν, το αν είναι έτοιμος να ανοίξει και να μοιραστεί με άλλα άτομα, γιατί η ομάδα είναι και μια μικρή οικογένεια.

Γι’ αυτόν τον λόγο, χρειάζεται να έχουμε μια προσωπική συνάντηση με τα άτομα που επιθυμούν να συμμετέχουν στην ομάδα, ώστε να διαπιστώσουμε αν είναι αυτές οι αληθινές τους ανάγκες. Η ατομική δραματοθεραπεία δίνει την ευκαιρία να επικεντρωθούμε στα ατομικά θέματα του θεραπευόμενου, κάτι που συμβαίνει φυσικά μέσα στην ομάδα, αλλά εκεί με κάποιον τρόπο συναντιέται με τα θέματα των άλλων ατόμων. Στην ομαδική δραματοθεραπεία, το άτομο μπορεί να πάρει μέσα του απαντήσεις, από εκεί που δεν το φαντάζεται. Από ένα βλέμμα ενός μέλους, μια φράση, μια κίνηση. Αυτό που είναι βέβαιο, είναι ότι στην ομάδα το υλικό που γεννιέται είναι πολύ πλούσιο, καθώς ο αριθμός των ατόμων μας παρέχει αυτή την εκπληκτική ευκαιρία, κι επίσης είναι εντυπωσιακό ότι τα δώρα που παίρνουμε είναι πολλαπλάσια των ατόμων.

Από την εμπειρία σας, ποιοι είναι οι τρεις πιο κοινοί φόβοι που μοιραζόμαστε η πλειοψηφία των ανθρώπων;

Ο φόβος του θανάτου, βρίσκεται στη βάση όλων των φόβων. Κυριολεκτικά ή συμβολικά. Η απώλεια, ο αφανισμός, η φθορά, καθώς κι οι αλλαγές όσο ευχάριστες κι αν είναι, έχουν μέσα τους μια γεύση από αυτό. Ο φόβος της μοναξιάς και της έλλειψης αγάπης είναι επίσης ένας πολύ συχνός φόβος. Ο φόβος ότι είμαστε ανεπαρκείς να ανταπεξέλθουμε στις δυσκολίες της ζωής, ότι θα καταστραφούμε, θα τρελαθούμε … είναι συχνοί φόβοι.

Πολλές φορές, σκέφτομαι, ότι παρ όλη την αδιαμφισβήτητη τεχνολογική εξέλιξή μας, φαίνεται να έχουμε παραμείνει ίδιοι όσον αφορά τις ανάγκες, τους φόβους και τα πάθη μας. Πιστεύω ότι αν παίρναμε συνέντευξη από έναν άνθρωπο πριν από 3.000 χρόνια, θα ακούγαμε τους ίδιους βασικούς φόβους, όπως ο φόβος για το θάνατο, και τις ίδιες βασικές ανάγκες, όπως η ανάγκη να είμαστε αγαπητοί.

 Γιατί δεν έχουμε καταφέρει να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά αυτά τα αρχέγονα και θεμελιώδη ζητήματα;

Δεν είναι η τεχνολογία ή η πρόοδος της επιστήμης, που μπορεί να απαντήσει αυτά τα βαθιά κι ανθρώπινα ερωτήματα. Σίγουρα ένα καλό βιβλίο, ένα ωραίο έργο, μια πληροφορία από το ίντερνετ ότι π.χ δεν είμαστε οι μόνοι που αντιμετωπίζουμε τέτοια θέματα, μπορεί να μας δώσει ερεθίσματα και κάποια ανακούφιση, που δεν θα είχαμε κάποια χρόνια πριν. Ο δρόμος όμως για αυτές τις βαθύτερες απαντήσεις, είναι πολύ πιο εσωτερικός και πολύπλοκος, πολύ πιο πλούσιος και προσωπικός. Η άποψή μου είναι ότι αυτός ίσως είναι ο προορισμός μας, να ανακαλύψουμε το μοναδικό μας μονοπάτι, τις προσωπικές μας απαντήσεις, που συναντιούνται με τα μονοπάτια των άλλων, κάποια στιγμή. Για να γίνει όμως αυτό, χρειάζεται αγάπη κι αποδοχή, λέξεις που φαίνονται εύκολες και ειπωμένες πολλές φορές, αλλά που έχουν μια ιδιαίτερη βαθιά συναισθηματική χροιά.

Σε λίγες μέρες ξεκινάτε τη νέα ετήσια ομάδα γυναικών. Ποιος είναι ο σκοπός αυτών των ομάδων;

Ο σκοπός της ομάδας “Γένους θηλυκού” είναι να φωτίσουμε την πορεία μας σαν γυναικείες οντότητες, από την αρχή μας, μέχρι αυτή τη χρονική στιγμή. Να ανακαλύψουμε και να αποκαλύψουμε τις ποιότητες που φέρουμε, να αξιοποιήσουμε τα χαρίσματά μας, να ζήσουμε τη δύναμή μας και να αντικρίσουμε την αληθινή μας ομορφιά σε κάθε επίπεδο. Στόχος μου είναι η κάθε γυναίκα που θα ολοκληρώσει αυτόν τον κύκλο, να φύγει πιο πλούσια, έχοντας ένα υλικό που θα μπορεί συνέχεια να εμπλουτίζει και να αξιοποιεί στη συνέχεια της ζωής της.

Στους σταθμούς του ετήσιου κύκλου αναφέρετε τη σκιά. Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι είναι η σκιά;

Όλη η φύση ζει μέσα σε πολικότητες, φως και σκοτάδι, δημιουργία και καταστροφή. Σκιά είναι το κομμάτι που εαυτού μας που κρύβεται και κρύβουμε με επιμέλεια, καθώς, όπως το λέει και το όνομά του, έχει μέσα του κάτι σκοτεινό. Η σκιά περιλαμβάνει ό,τι λανθάνει, εν μέρει της συνείδησης. Είναι το περιφρονημένο κομμάτι της υπόστασής μας. Το ενεργειακό δυναμικό της σκιάς πολλές φορές είναι εξίσου ισχυρό με εκείνο του Εγώ μας. Χρειάζεται ισορροπία. Όταν η σκιά αυτονομείται, γίνεται ένα τρομερό τέρας. Υπάρχουν όμως ορισμένα χρυσά κομμάτια της προσωπικότητάς μας που εκτοπίζονται στη σκιά, επειδή η ισοπεδωτική διαδικασία του εκπολιτισμού και της συμμόρφωσης, δεν αφήνει καθόλου χώρο για αυτό. Το να αγνοούμε το φωτεινό μας κομμάτι είναι εξίσου καταστροφικό με το να αγνοούμε την σκοτεινή πλευρά της ψυχής μας. Όταν φτιάχνεις φως, φτιάχνεις και σκιά. Το ένα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το άλλο.

Ποια θα λέγατε ότι είναι η μια υγιής συνήθεια που θα άξιζε να υιοθετήσουμε στην καθημερινότητά μας προκειμένου να ζούμε μια πιο πλήρη και ευτυχισμένη ζωή;

Μια πολύ υγιής κι απλή συνήθεια, που πραγματικά θα άξιζε να υιοθετήσουμε είναι η επαφή μας με τη φύση. Είμαστε κομμάτι της, και το έχουμε ξεχάσει, όμως το σώμα μας το ξέρει, το θυμάται, το αποζητά, κι αυτό ξυπνάει μέσα μας σοφία κι αποδοχή, καθώς και μια ιδιαίτερη δύναμη. Παροτρύνω τον κόσμο να το κάνει αυτό, να μυρίσει, να κοιτάξει, να σχετιστεί, με τη φύση. Με τη θάλασσα, με τον άνεμο, τα φυτά, ακόμα και μια γλάστρα σπίτι του, αν είναι τόσο δύσκολο να βρεθεί κάπου ήσυχα μαζί με τη φύση. Επίσης ένα φιλικό κοίταγμα στον καθρέφτη, με μια αληθινή θετική δήλωση συμπάθειας ή αγάπης, συχνά κάνει θαύματα.

Πηγή : enallaktikidrasi.com