Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει....Καλό Σας Mήνα!

Καλό μήνα σε όλους...

Ο τελευταίος μήνας του χειμώνα, ο Φλεβάρης, μπήκε πριν λίγες ώρες...

Καλωσορίζουμε τον Φεβρουάριο με το τραγούδι:

“Φλεβάρης των φλεβών”-Παντελής Θαλασσινός

Στίχοι :Ηλίας Κατσούλης, μουσική και ερμηνεία Παντελής Θαλασσινός, από το cd ”Καλαντάρι”

και με πολύ ενδιαφέροντα λαογραφικά στοιχεία για τον Φεβρουάριο:

Ο Φεβρουάριος ή Φλεβάρης είναι ο δεύτερος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό Hμερολόγιο. Έχει 28 ημέρες, ενώ όταν το έτος είναι δίσεκτο έχει 29.

Δεν είναι τυχαία η λαϊκή μας παρετυμολογία του λατινικού Februarius, που σήμαινε το μήνα των καθαρμών (η Φεβρούα ήταν η θεά που επόπτευε στους καθαρμούς και τους εξαγνισμούς και ο Φέβρουος ο θεός των νεκρών), επειδή ήταν ο τελευταίος του Ρωμαϊκού έτους και επομένως «διαβατήριος» και αποκαθαρτικός. Τον παρετυμολογήσαμε, από τις βροχές και τα πολλά νερά του, και είπαμε (λαϊκά) Φλεβάρης, επειδή ανοίγει «τις φλέβες του» και γεμίζει τον κόσμο νερά.

Το περιεχόμενο του Φεβρουαρίου είναι πρώτα απ’όλα - και αυτό είναι κοινό για όλους τους ελληνικούς τόπους - το μήκος του. Είναι ο μήνας ο Κουτσός, ο Κούντουρος και Κούτσουρος (δηλαδή με κομμένη ουρά, όπως τον λένε στον Πόντο), ο Κουτσούκης, ή Μικρός ή Κούτσουλος (όπως τον λένε στην Κύπρο) και φυσικά ο Κουτσοφλέβαρος.

Είναι επίσης ο μήνας με τον πιο άστατο καιρό, όπως και ο Μάρτης:

Ο Φλεβάρης και αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει

μα αν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.

Για τον άστατο καιρό, ο Φλεβάρης λέγεται επίσης και Μεθυσμένος, γιατί δεν ξέρει τι κάνει.

Ο Κουτσοφλέβαρος Κλαδευτής

Στον αγροτικό βίο, ο Φλεβάρης είναι ο μήνας των αμπελιών. Τότε γίνεται το κλάδεμα, το καθάρισμα και το τσάπισμα των αμπελιών. Τότε βάζουν και καταβολάδες, δηλαδή φυτεύουν αμπέλια (εκτός και αν είναι δίσεχτος ο χρόνος). Γι’αυτό του το περιεχόμενο ο Φλεβάρης ονομάζεται σε ορισμένα μέρη, όπου είναι βέβαια ανεπτυγμένη η αμπελουργία και Κλαδευτής.

Ο Φεβρουάριος αρχίζει με τρεις γιορτές που μ’ένα κοινό όνομα λέγονται Συμόγιορτα και τιμώνται πολύ από τον λαό. 

Αυτές είναι: του αγίου Τρύφωνα, της Υπαπαντής και του αγίου Συμεών.

Η πρώτη είναι κατ’εξοχήν αγροτική γιορτή. 

Ο άγιος Τρύφωνας θεωρείται φύλακας των αμπελιών και προστάτης των αγρών, της βλάστησης και της καλλιέργειας.

Κατά το συναξάρι του, ο φτωχός χηνοβοσκός ζούσε στη Μ. Ασία (κοντά στη Νίκαια) στα τελευταία χρόνια των χριστιανικών διωγμών. Νέος είχε προσχωρήσει στη νέα θρησκεία, μαρτύρησε με βασανιστήρια και τελικά αποκεφαλίστηκε.

Μπορούμε να πούμε ότι το ελληνικό όνομα του αγίου καθώς και η νεαρή ηλικία του συσχετίστηκαν με τη λέξη «τρυφερός».

Η Υπαπαντή  γιορτάζεται σε ανάμνηση της συνάντησης του Συμεών με τον μικρό Ιησού, αλλά στη γλώσσα του λαού έγινε Αποπαντή και τέλος Πακουή ή Πακού, δηλαδή η αγία που ακούει, η Παναγία.
Λέγεται και Παναγία η Μυλιαργούσα, επειδή οι μύλοι αργούν.

Οι γεωργοί τιμούσαν τη γιορτή και έκαναν προβλέψεις σχετικά με τον καιρό:

Καλοκαιριά της Παπαντής, Μαρτιάτικος χειμώνας.

Και με τη σοδειά:

Παπαντούλα χιονισμένη, και τ’αμπάρια γιομισμένα!

Παπαντή καλοβρεμένη, η κοφίνα γεμισμένη.

Ο άγιος Συμεών που έδωσε το όνομά του και στις δύο προηγούμενες γιορτές, εξαιτίας της παρετυμολογίας του ονόματός του (από το «σημειώνω» = κάνω σημάδι) τιμάται κατ’εξοχήν από τις έγκυες, που την ημέρα αυτή απέχουν από κάθε εργασία και παίρνουν μύριες προφυλάξεις από φόβο μη γεννηθεί το παιδί «σημειωμένο».

«Είχε, θυμάμαι, εδωνά πάνω στο μπούτι, και μια καφεδιά βούλα.

Η μάνα της, μούπε, τότες που την είχε στην κοιλιά,

έπιασε τηγάνι ανήμερα τ’ Αγιού Συμνιού,

και σαν το θυμήθηκε σκουπίστηκε τρομαγμένη στο μερί της.

Και το κορίτσι γεννήθηκε “σημνιωμένο” μ’αυτή τη δαχτυλιά.»

(Η ζωή εν τάφω, Στρατή Μυριβήλη)

Μια λαϊκή παροιμία λέει: η Παπαντή διώχνει τις γιορτές με τ’αντί.

Αυτό σημαίνει ότι στις αρχές του Φεβρουαρίου σταματούν οι γιορτές, που από τα Χριστούγεννα διαδέχονται η μία την άλλη. Σταματά η αργία και η σχόλη.
Όμως δύο ακόμη γιορτές του αγίου Χαραλάμπη (10) και του αγίου Βλάση (11) γιορτάζονταν με μεγάλες τιμές και σεβασμό, προπάντων από τους αγρότες.

Τέλος, ο Φλεβάρης είναι και μήνας χορευταράς και ξένοιαστος, γιατί μέσα στο Φλεβάρη πέφτουν συνήθως οι Απόκριες:

Το τριβδόμαδο γλέντι -με την Προφωνήσιμη, την Κρεατινή και την Τυρινή Εβδομάδα- μέχρι το επιστέγασμα της Καθαρής Δευτέρας.

Πηγή