Το ζωντανό κύτταρο των Παραμυθιών! (music video)

Η αφήγηση του παραμυθιού αποτελεί τον ασφαλέστερο τρόπο περιήγησης της ανθρώπινης αγωνίας.

Όπως έχει επισημάνει στο παρελθόν ο Μπρούνο Μπετελχάιμ, το παραμύθι είναι η διάβαση από τη βιουμένη στην ξεπερασμένη αγωνία. Αυτό προκύπτει μέσω της αφήγησης που περιγράφει στο παιδί τα συμπλέγματα και τις ανομολόγητες παρορμήσεις του. Έτσι, το παραμύθι αποτελεί έναν ασφαλή οδηγό που κατευθύνει φαντασιώσεις και αμφισημίες προς μια λύση. Μέσω αυτής της οδού, η αφήγηση του παραμυθιού επιτελεί μια εκπαιδευτική λειτουργία και διευθετεί το εσωτερικό χάος.

Στον ταραγμένο και συγκρουσιακό σύγχρονο κόσμο η θέση του παραμυθιού οφείλει να είναι αυτή που διασφαλίζει την πνευματική και συναισθηματική καλλιέργεια των παιδιών, μέσω της εξωσχολικής πνευματικής τροφής που οδηγεί στη διεύρυνση των φαντασιακών οριζόντων και στην αναγνώριση των ορίων του κόσμου μας. Οι παραμυθένιες ιστορίες γοητεύουν, γιατί πραγματεύονται με τρόπο ποιητικό προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουν τα παιδιά στην τρυφερή τους ηλικία. 

Όπως αναφέρει ο Ρώσος λαογράφος Βλαντιμίρ Προπ, τα παραμύθια βαθμιαία μεταμορφώνονται. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι τα μόνα σταθερά στοιχεία είναι οι λειτουργίες των δρώντων προσώπων και οι ρόλοι των δρώντων προσώπων. Η δράση λοιπόν, αποτελεί αναπόφευκτο κομμάτι στην εξέλιξη του χαρακτήρα και στην υπέρβαση των εμποδίων και των σταδίων που έχουν ως στόχο το ξετύλιγμα της πλοκής.

Σύμφωνα με έναν παλαιότερο ορισμό «στα παραμύθια περιλαμβάνονται όχι μόνον ιστορίες με μαγικά στοιχεία, αλλά κι εκείνες όπου συμβαίνει απλώς κάτι εξαιρετικό ή παράδοξο – κι αυτό κάποτε μπορεί να είναι η κουταμάρα και μόνο κάποιων προσώπων»1. 

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν ιστορίες που σχετίζονται με όσα τα μικρά παιδιά αντιμετωπίζουν στον σημερινό κόσμο και που τη συγγραφή τους θα την αναλάβουν σύγχρονοι παραμυθάδες που θα ενεργοποιήσουν τη φαντασία του ακροατή. Το παραμύθι γίνεται έτσι ένας ζωντανός οργανισμός με διαρκή ανανέωση των κυττάρων του και με τις αναπόφευκτες μεταβολές του.

Ο σύγχρονος παραμυθάς αντιμετωπίζει τη διαρκή πρόκληση για έρευνα και μελέτη ώστε το νόημα της ζωής να είναι πάντοτε παρόν στα παραμύθια του. Όπως έλεγε και ο Μπρούνο Μπετελχάιμ «Εάν ελπίζουμε ότι θα ζήσουμε όχι μόνο για το σήμερα, αλλά με πραγματική συνείδηση της ύπαρξής μας, τότε η πιο μεγάλη ανάγκη και το πιο δύσκολο επίτευγμά μας είναι να βρούμε νόημα στη ζωή μας» 2.

Ένα παραμύθι μπορεί πάντα να ανακουφίζει, γιατί με τον συμβολισμό του μας υπενθυμίζει ότι η φθορά και ο θάνατος δεν απειλούν τα πνευματικά δημιουργήματα, ούτε την αλήθεια της ζωής. Ο άνθρωπος είναι φορέας του μέλλοντός του μιας και που επιλέγει κάθε στιγμή της ζωής του τη λειτουργία του. «Ως λειτουργία, εννοείται η ενέργεια ενός δρώντος προσώπου, που ορίζεται από την άποψη της σημασίας της για την πορεία της δράσης» 3. 

 Η δράση είναι η ίδια μας η ζωή και αυτό είναι το πιο σημαντικό ηθικό δίδαγμα που μας προσφέρουν τα ακατάπαυστα, αθάνατα παραμύθια.

1 Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου, Το παραμύθι: Ένα λογοτεχνικό είδος που δεν πεθαίνει, σελ. 40

2 Κούλα Κουλουμπή – Παπαπετροπούλου, Ο Bruno Bettelheim και τα παραδοσιακά παραμύθια, περιοδ. Διαδρομές, τ.9/1988, σελ. 18

3 Β.Γ.Προπ, Μορφολογία του παραμυθιού, σελ. 27

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Β.Γ.Προπ, Μορφολογία του Παραμυθιού, μετάφραση: Αριστέα Παρίση, Εκδόσεις Ινστιτούτο του Βιβλίου-Α.Καρδαμίτσα, Αθήνα 1991
• Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου, Όπως και στ’ αηδόνια, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 1995
• Bruno Bettelheim: The Uses of Enchantment – The Meaning and Importance of Fairy Tales, London, Thames and Hudson, 1976

* Χριστιν-άκι.-*

Πηγή