Γνωρίστε τους υπέροχους κήπους των Αθηνών και ένα μοναδικό κτίριο, μέσα από... χίλιες πόρτες

Υπάρχει μια γενικότερη αίσθηση ότι αρκετά δημόσια κτίρια είναι απροσπέλαστα, με θεόκλειστες πόρτες στο κέντρο της Αθήνας. 

Σχεδόν απαγορευτικά για τους περισσότερους πολίτες. Μια ανάλογη περίπτωση ισχύει για το κτίριο και τον πανέμορφο κήπο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, στην οδό Σουηδίας 61 στο Κολωνάκι, που αναπάντεχα επιφυλάσσει μια ευχάριστη έκπληξη, αφού από μεθαύριο, Κυριακή 4 του μηνός, φιλοξενεί την έκθεση «A Thousand doors» ανοίγοντας τις πόρτες της στους πολίτες για να βιώσουν την εμπειρία της σύγχρονης τέχνης με ξένους και Έλληνες εκφραστές της.

Ο διοργανωτής της έκθεσης Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, στο πλαίσιο του προγράμματός του «Διαδρομές», συνεργάστηκε με την γκαλερί Whitechapel του Λονδίνου και συγκέντρωσαν έργα από ιδρύματα του εξωτερικού, γκαλερί και ιδιωτικές συλλογές, για ένα αποτέλεσμα που συνδυάζει την απολαυστική εξερεύνηση των εικαστικών τεχνών με την ανοιξιάτικη περιήγηση στην Γεννάδειο, και δωρεάν ξεναγήσεις στην έκθεση.

Στις αίθουσες της Βιβλιοθήκης και έξω στον κήπο της, έχουν στηθεί περισσότερα από τριάντα έργα καλλιτεχνών που ανοίγουν πύλες σε πραγματικές ή φανταστικές ιστορίες, αποκαλύπτοντας μελλοντικούς κόσμους, «σκάβοντας» στο ασυνείδητο της ανθρώπινης ύπαρξης, στη γνώση ακόμα και στην καταστροφή και την εξαφάνισή της όπως έχει συμβεί σε ιστορικές στιγμές της ανθρωπότητας.

Ενδεικτικό το έργο του Μάικλ Ράκοβιτς που παρουσιάζεται στην έκθεση, με βιβλία από ασβεστόλιθο, λαξεμένα πάνω σε θραύσματα των αγαλμάτων του Βούδα που είχαν ανατινάξει οι Ταλιμπάν στην κοιλάδα Μπαμιγιάν του Αφγανιστάν.

Τα βιβλία είναι τοποθετημένα πάνω σε γυάλινο τραπέζι και τα συνοδεύουν χειρόγραφες αφηγήσεις του καλλιτέχνη που περιγράφουν περιστατικά μαζικής καύσης βιβλίων και βιβλιοθηκών από ιστορικές στιγμές σε όλο τον κόσμο. Τη σειρά αυτή δημιούργησε ο Ράκοβιτς κατόπιν ανάθεσης από τη διεθνή έκθεση Documenta 13 του Κάσελ.

Στο εσωτερικό του κτιρίου της Βιβλιοθήκης απ' όπου ξεκινά η έκθεση, στην ενότητα «Βιβλίο του καλλιτέχνη» παρουσιάζεται ανάμεσα σε άλλα έργα, το «Βιβλίο Υπογραφών» της 34χρονης εικαστικού από την Παλαιστίνη, Σουρούκ Χάρμπ που ζει και εργάζεται στην Ιορδανία.

Σε ένα δερματόδετο βιβλίο έχει συγκεντρώσει τις υπογραφές 250 κατοίκων της Παλαιστίνης που ονομάζονται Μοχάμεντ (το πιο κοινό αραβικό όνομα). Στην έκκλησή της πριν πέντε χρόνια βρήκε μεγάλη ανταπόκριση και όλοι υπέγραψαν με εξαιρετική καλλιγραφία, αποδεικνύοντας ότι η τέχνη στον αραβικό κόσμο είναι μονολιθική αλλά και πολύ διαφορετική ταυτόχρονα.

Σε άλλη προθήκη βρίσκεται το έργο του Αμερικανού εικαστικού και συντρόφου της Ισλανδής τραγουδίστριας Μπιόρκ, Μάθιου Μπάρνι, ο οποίος μεταμορφώνει τα πρόσωπα στα εξώφυλλα μεγάλης κυκλοφορίας αμερικανικών περιοδικών, σε τέρατα και θεές.

Η έκθεση χρησιμοποιεί για τις ανάγκες της και τα ανενεργά δωμάτια της Βιβλιοθήκης. Μια βιντεοεγκατάσταση που προβάλεται σε έναν άδειο χώρο της Βιβλιοθήκης, στον επάνω όροφο, είναι το κριτικό σχόλιο της Νίνα Φίσερ και της Μαροάν ελ Σανί, από το Βερολίνο, για την ερήμωση του παλιού κτιρίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας (σ.σ.είχε μεταφερθεί την δεκαετία του 90, σε νέες εκσυγχρονισμένες εγκαταστάσεις, στο πλαίσιο ενός «μεγάλου σχεδίου» του προέδρου Μιτεράν).

Σε διαφορετικό πνεύμα κινείται η εγκατάσταση της Μερίτς Αλγκιούν Ρίνγκμποργκ η οποία δημιούργησε μια Βιβλιοθήκη με τα εκατοντάδες «αζήτητα» βιβλία της Γενναδείου, ξεχασμένα ή που έχουν απορρίψει οι αναγνώστες και κανείς δεν τα δανείζεται. Η καλλιτέχνις εκθέτει όσα αφήνουμε να μας διαφύγουν και παρακινεί στο «να ανακτήσουμε την γνώση».

Η Πάκυ Βλασόπουλου, στήνει μια αγέλη αλόγων, αναλογιζόμενη τον αρχαίο κόσμο όπου έφιππες στρατιές αφάνιζαν πολιτισμούς ολόκληρους. Εστιάζει στην ετυμολογία της ελληνικής λέξης άλογο- το παράλογο-, υπογραμμίζοντας την αντίφαση που ενέχει το παράλογο όταν διαπράττεται στο όνομα της Λογικής.

Σε μια μαρμάρινη αυλή της Βιβλιοθήκης, βρίσκεται το ευφάνταστο εικαστικό παιχνίδι του Νίκου Ναυρίδη με τίτλο «Φυ(λ)λα». Πρόκειται για βιβλία που ο εικαστικός φτιάχνει από φύλλα παραδοσιακής μαγειρικής ζύμης και τα δένει μεταξύ τους, αξιοποιώντας τις πολλαπλές σημασίες της λέξης φύλλο, μεταξύ των οποίων και η σελίδα.

Πολλαπλά εννοιολογικό έργο καθώς τα βιβλία είναι σε αντίθεση από το προστατευτικό περιβάλλον της Βιβλιοθήκης, έκθετα στα στοιχεία της φύσης όπου η υλικότητά τους μπορεί να αφανιστεί από μια περαστική γάτα ή να διαλυθεί στη βροχή.

Η εικαστική διαδρομή συνεχίζεται στον κήπο, περνώντας από τις μπρούτζινες, σχεδόν φυσικού μεγέθους φιγούρες, του σπουδαίου Ισπανού γλύπτη Χουάν Μουνιόζ. Αν και ακίνητες στις σφαιρικές τους βάσεις οι φιγούρες πλησιάζουν η μια την άλλη σε μεταξύ τους επικοινωνία και με το περιβάλλον του θεατή.

Η μεγάλη μπρούτζινη κατασκευή με εσωτερικά φύλλα χρυσού του Ιταλού γλύπτη Τζουζέπε Πενόνε, από το εκμαγείο ενός κορμού δέντρου, επιστρωμένο με κερί που φέρει τα δακτυλικά αποτυπώματα των εργατών οι οποίοι βοήθησαν στο χυτήριο, συνδέει το ανθρώπινο δέρμα με την φύση.

Η Βαλεντίνα Κάργα, που ζει και εργάζεται στο Βερολίνο, επιχειρεί με την περφόρμανς της να αναβιώσει την Αριστοτελική ιδέα της περιπατητικής σχολής και απευθύνει πρόσκληση στους Αθηναίους να περπατήσουν μαζί της στον κήπο συζητώντας παράλληλα το ζήτημα της παιδείας. 

Οι ιδέες που θα αναδυθούν κατά τη διάρκεια του περιπάτου θα ηχογραφηθούν, θα απομαγνητοφωνηθούν και θα συγκεντρωθούν σε μορφή βιβλίου που θα συνοδεύει «Τα Νέα της Γενναδείου», την ετήσια επιθεώρηση της Αμερικανικής Σχολής. Το βιβλίο αυτό θα αποτελέσει ένα είδος ιστορικού τεκμηρίου της σύγχρονης αντίληψης για τη γνώση και τη διάδοσή της.

Ο Κώστας Ιωαννίδης έφτιαξε ένα ηχητικό έργο με τίτλο «Χορωδία πουλιών», βασισμένη σε ηχογραφήσεις που συνέλεξε ένα αμερικανικό ορνιθολογικό μουσείο. Το ηχητικό κομμάτι θα παίζει καθημερινά ένα δεκαπεντάλεπτο πριν το κλείσιμο της έκθεσης αντί στο άνοιγμα, θέλοντας να δώσει όπως λέει ο καλλιτέχνης «μια αισιόδοξη νότα στην ελληνική κατάσταση. Στο τέλος, κατι νέο έρχεται».

Την εντυπωσιακή πήλινη μορφή, σαν γιγαντιαίο καρτούν που καταρέει και αναδύεται από μέσα του ένα μικρό αγόρι, φιλοτέχνησε ο Αργεντινός Αντριάν Βιάρ Ρόχας κατόπιν ανάθεσης της έκθεσης Documenta 13.Ο καλλιτέχνης «σκηνοθετεί» το ερείπιο ενός πολιτισμού του μέλλοντος.

Ο Ντάνιελ Σίλβερ, αναπαράγει εκατοντάδες μικρά γλυπτά που παραπέμπουν σε σουβενίρ αρχαιοτήτων, δείχνοντας ότι η μαζική αναπαραγωγή της αρχαιότητας παραμορφώνει την ιστορία μέσα στην διάρκεια του χρόνου. Το έργο του Dig, εμπνέεται επίσης από τη συλλογή ειδωλίων του Σίγκμουντ Φρόυντ, και δίνει αφορμή στον καλλιτέχνη να «σκάψει» βαθύτερα στο ασυνείδητο, τη μνήμη και το τραύμα.

Την έκθεση επιμελείται η διευθύντρια της γκαλερί Whitechapel Ιβόνα Μπλάζγουίκ. Θα διαρκέσει έως τις 30 Ιουνίου.

Πηγή