Πόσες Ευρώπες έχουμε;

Σαμίρ Αμίν

Για άλλους μία. Για άλλους πολλές

Για τον Σαμίρ Αμίν τουλάχιστον τρεις.

Η «πρώτη Ευρώπη» του οικονομολόγου Σαμίρ Αμίν αποτελείται από τον ιστορικό πυρήνα των πιο ισχυρών εθνικών καπιταλισμών (Γερμανία, Γαλλία και Βρετανία, καθώς και άλλα λιγότερο ισχυρά αλλά επίσης προηγμένα κράτη όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Ελβετία και η Σουηδία).

 Το δίδυμο Γαλλίας - Γερμανίας λειτουργεί μόνο στον βαθμό που ο ασθενέστερος εκ των δύο - η Γαλλία - ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντα του ισχυρότερου - της Γερμανίας. Η Βρετανία στέκεται μόνη της, ισορροπώντας ανάμεσα στα ευρωπαϊκά της και τα αμερικανικά της συμφέροντα. 

Η «δεύτερη Ευρώπη» αποτελείται από τους πιο εύθραυστους εθνικούς καπιταλισμούς, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, αλλά μέχρις ενός σημείου και η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα.

Αυτή η Ευρώπη δεν έχει λόγο σε τίποτα και πουθενά. Είναι υποχρεωμένη να συμμορφώνεται με τις αποφάσεις των πιο ισχυρών και κυρίως της Γερμανίας. Η «τρίτη Ευρώπη», δηλαδή οι χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, αποτελούν την περιφέρεια η οποία βρίσκεται υπό την κυριαρχία των ισχυρότερων χωρών της Ευρώπης. «Η σχέση της τρίτης με την πρώτη Ευρώπη είναι παρόμοια με τη σχέση των ΗΠΑ με τη Λατινική Αμερική», λέει ο Σαμίρ Αμίν. «Η Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια χρησιμεύουν ως πεδίο επέκτασης και κυριαρχίας των μονοπωλίων των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων. Και δεν είναι τίποτα περισσότερο από αυτό, μολονότι οι λαοί τους ζουν με τη ζωηρή αυταπάτη πως οι χώρες τους βρίσκονται σε πορεία σύγκλισης με τις υπόλοιπες μέσω της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».

Η ευρωπαϊκή ηγεσία υποστηρίζει πως με την οικονομική πολιτική που ακολουθεί - κατάργηση των ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους και μείωση των μισθών - δημιουργεί μια νέα Ευρώπη, στην οποία όλες οι χώρες θα γίνουν πλεονασματικές μέσω των εξαγωγών τους. Ηδη, όμως, ο αμερικανός οικονομολόγος Μπιλ Μπλακ εντοπίζει σε αυτόν τον συλλογισμό έναν παραλογισμό: αφού οι εξαγωγές μιας χώρας είναι οι εισαγωγές της άλλης, δεν μπορούν ποτέ όλες οι χώρες να γίνουν πλεονασματικές. 

Η επιτυχία μιας χώρας (Γερμανίας) να γίνει πλεονασματική μέσω σημαντικής μείωσης των μισθών δεν σημαίνει πως μπορούν να τη μιμηθούν οι περιφερειακές χώρες μειώνοντας και αυτές τους μισθούς. Μάλιστα, όσο πιο πλεονασματική γίνεται η Γερμανία, τόσο πιο δύσκολο είναι να γίνουν αυτές οι χώρες πλεονασματικές. Σήμερα, ολοένα και περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν συγκλίνουν πια, αλλά αποκλίνουν από το ευρωπαϊκό κέντρο.

 Κόβοντας συνεχώς τους μισθούς για να αποκτήσουν εξαγωγικό πλεόνασμα, ανταγωνίζονται μεταξύ τους προς τα κάτω. Οι Ιρλανδοί έναντι των Πορτογάλων. Οι Πορτογάλοι έναντι των Κροατών. Οι Κροάτες έναντι των Βουλγάρων. Και πάει λέγοντας.

Μια απορία: τι λόγο είχε, ας πούμε, μια βαλκανική χώρα να ξεκινήσει πριν από μερικά χρόνια με χίλιες θυσίες την ευρωπαϊκή της περιπέτεια, μόνο και μόνο για να επιστρέψει μερικά χρόνια αργότερα πάλι στα Βαλκάνια;

 του Ρούσσου Βρανά

 http://styx.gr