Βόρεια Ελλάδα: Σε κάθε γωνιά ο πόνος συναντάει την Ανάσταση( ήθη και έθιμα)

Ήθη και έθιμα, βγαλμένα από τα βάθη του χρόνου, αναβιώνουν σε όλη την επαρχία της Ελλάδας αυτές τις γιορτινές μέρες. Πολλές περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, σφύζουν από ζωή, εξαιτίας του μοναδικού τρόπου που γιορτάζουν το Πάσχα.

Σε κλίμα κατάνυξης, οι ορθόδοξοι χριστιανοί έχουν ήδη ξεκινήσει τις προετοιμασίες για το εορτασμό της Λαμπρής. Η κορύφωση των Θείων Παθών συμβαδίζει με την αναλλοίωτη διατήρηση μακραίωνων παραδόσεων που πέρασαν από γενιά σε γενιά αλλά και νεότερων παραδόσεων, που φανερώνουν το βαθύτερο θρησκευτικό συναίσθημα των κατοίκων κάθε περιοχής.

Ανατολική Μακεδονία

Σε πολλές περιοχές της ανατολικής Μακεδονίας, οι κάτοικοι συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να τιμούν τα Πάθη και την Ανάσταση του Θεανθρώπου, μέσα από αναπαραστάσεις αλλά και με την αναβίωση παραδοσιακών εθίμων.

Τη Μεγάλη Παρασκευή, οι πιστοί στη δημοτική κοινότητα της Νέας Ηρακλείτσας του δήμου Παγγαίου, στο νομό Καβάλας, ζουν τη συγκίνηση του Θείου Πάθους. Μέσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα, γίνεται η αποκαθήλωση του άχραντου σώματος του Ιησού Χριστού, στο ύψωμα του παρεκκλησίου της Αγίας Μαρίνας, στην τοποθεσία Νησάκι, στην παραλία της Νέας Ηρακλείτσας. Η ιερά πομπή ξεκινάει από τον Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης, όπου φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας και κατευθύνεται στο Νησάκι, όπου και πραγματοποιείται η τελετή της αποκαθήλωσης. Μυροφόρες ραίνουν το άχραντο σώμα του Ιησού με λουλούδια, κατά τη μεταφορά του στο ναό και την εναπόθεσή του στον τάφο.

Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, στη δημοτική κοινότητα της Νέα Πέραμου του δήμου Παγγαίου, κατά την περιφορά του Επιταφίου, οι κάτοικοι καίνε ομοιώματα του Ιούδα, τη στιγμή που η πομπή του Επιταφίου περνάει από τους δρόμους. Ολόκληρη η πόλη, εκείνη τη νύχτα φωτίζεται από τις δεκάδες φωτιές, που ανάβουν οι κάτοικοι, στέλνοντας έτσι το μήνυμα της κάθαρσης, αλλά και της αιώνιας ανάστασης.

Την τρίτη μέρα του Πάσχα, με συγκίνηση και ευλάβεια, στη δημοτική κοινότητα Ελευθερών αναβιώνουν τα παραδοσιακά "Μαζίδια". Πρόκειται για ένα έθιμο που χρονολογείται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι πιστοί μεταφέρουν εν πομπή τα εικονίσματα από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη, την παλαιότερη εκκλησία της περιοχής, στα "Μαζίδια", όπου βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι των Αγίων Ραφαήλ, Ειρήνης και Νικολάου. Εκεί, τελούν αρτοκλασία και αγιασμό, αναπέμποντας παρακλήσεις προς τον Αναστάντα Χριστό να ευλογήσει την καλλιεργητική περίοδο που ξεκινάει, ώστε να είναι αποδοτική και εύφορη. Στη συνέχεια, στην πλατεία του παλιού, παραδοσιακού οικισμού, στήνεται μεγάλο γλέντι. Το χορό αρχίζει ο ιερέας και ακολουθούν οι κάτοικοι του χωριού, που χορεύουν και τραγουδούν τρία συγκεκριμένα τραγούδια, που διασώθηκαν με το πέρασμα των χρόνων.

Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, στη δημοτική κοινότητα Κρηνίδων του δήμου Καβάλας, εδώ και πάρα πολλά χρόνια αναβιώνουν οι "αυγομαχίες". Μικροί και μεγάλοι κάτοικοι της περιοχής, με ιδιαίτερη φροντίδα παρουσιάζουν τα αυγά τους και ξεκινούν μια ιδιόμορφη μάχη τσουγκρίσματος. Νικητής είναι αυτός που θα έχει στην κατοχή του τα λιγότερα σπασμένα αυγά και άρα τα πιο δυνατά. Η προετοιμασία αυτής της γιορτής ξεκινάει εβδομάδες πριν, με τη συγκέντρωση των καλύτερων αυγών από κότες και φραγκόκοτες.

Η πασχαλινή περίοδος έχει τα δικά της ξεχωριστά έθιμα και στην περιοχή της Δράμας. Τις πασχαλινές αυτές μέρες, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η πομπική περιφορά της εικόνας της Αναστάσεως, γύρω από το αγροτικό χωριό της Καλής Βρύσης, την Πέμπτη της Διακαινησίμου, για προστασία του χωριού από κάθε κακό και ιδιαίτερα από το χαλάζι, που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την παραγωγή την ανοιξιάτικη περίοδο.

Το δικό της χαρακτήρα έχει η Δευτέρα του Θωμά στους Σιταγρούς, όπου οι εκεί εγκατεστημένοι Πόντιοι συνεχίζουν πανάρχαια έθιμα των κοιτίδων τους, όπως επισκέψεις στα μνήματα, με διανομή κόκκινων αυγών και γλυκισμάτων και με τραγούδια, έθιμα με καθαρά αρχαϊκή μορφή και με συνακόλουθες μεταφυσικές δοξασίες και αντιλήψεις.

Κεντρική Μακεδονία

"Αυγομαχίες" γίνονται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα και στην Καστανούσα του δήμου Κερκίνης, στις Σέρρες. Το έθιμο βρίσκει τις ρίζες του στον ελληνικό Πόντο και συμβολίζει την Ανάσταση του Κυρίου και τη σύγκρουση του καλού με το κακό. Οι διαγωνιζόμενοι παίρνουν άσπρα αυγά και αφού τα "ακούσουν", χτυπώντας τα ελαφρά, και περιεργαστούν το σχήμα τους, επιλέγουν τελικά το πιο γερό, κατά τη γνώμη τους, και η αυγομαχία ξεκινάει. Βασικός κανόνας του εθίμου είναι η χρησιμοποίηση μόνο αυγών κότας. Ο κάθε ένας που συμμετέχει στην "αυγομαχία" έχει στη διάθεσή του 30 αυγά και νικητής αναδεικνύεται αυτός που έχει τα λιγότερα σπασμένα αυγά. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Καστανούσας, Ελευθέριο Παπαδόπουλο, η προετοιμασία των αυγών ξεκινάει από το Μάρτιο. "Το πιο γερό αυγό, οφείλεται στη διατροφή της κότας. Έτσι ταΐζουν τις κότες τους μόνο με καθαρό σιτάρι και λίγο άμμο, για να κάνουν αυγά με γερό τσόφλι", τονίζει ο κ. Παπαδόπουλος.

Με ευλάβεια γιορτάζεται το Πάσχα και στην Ουρανούπολη της Χαλκιδικής. Καθ' όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, εκατοντάδες πιστοί καταφθάνουν για να επισκεφτούν το Άγιο Όρος. Τη Μεγάλη Παρασκευή, η περιφορά του Επιταφίου γίνεται σε όλο το χωριό, μέχρι τα νεκροταφεία, ενώ την Κυριακή του Πάσχα γιορτάζεται η δεύτερη Ανάσταση, με την περιφορά και το "κάψιμο του Ιούδα", σε κάποιο μουράγιο.

Δυτική Μακεδονία

Με θρησκευτική κατάνυξη γιορτάζεται το Πάσχα και στη δυτική Μακεδονία. Τη Μεγάλη Εβδομάδα εντείνεται η νηστεία της Σαρακοστής και ο κόσμος παρακολουθεί τα Άγια Πάθη. Τη Μεγάλη Πέμπτη οι γυναίκες ζυμώνουν τις κουλούρες της Λαμπρής και βάφουν τα κόκκινα αυγά.

Ξεχωρίζει, τη Μεγάλη Παρασκευή, η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Εσταυρωμένου, που γίνεται με εντυπωσιακό τρόπο, στο λόφο του "Γολγοθά", στο Δρυόβουνο της Κοζάνης.

Ανάσταση στο νεκροταφείο του Αγίου Γεωργίου κάνουν οι κάτοικοι της Κοζάνης. Συγκεντρώνονται γύρω από το μνήμα του νεκρού τους και με αναμμένη τη λαμπάδα περιμένουν το "Χριστός Ανέστη", ενώ δεν ξεχνούν ν' αφήσουν ένα κόκκινο αυγό στο μνήμα για να "χορτάσει" το χαμένο μέλος της οικογένειας.

aggelioforos.gr